Cuộc chiến ở Libya hiện nay làm các chuyên gia khảo cổ và các tổ chức bảo vệ di sản văn hóa thế giới lo âu đến việc bị mất cắp các cổ vật văn hóa như đã từng xảy ra trong các cuộc bạo động ở Trung Đông. Vào đầu năm nay, 18 hiện vật trong viện bảo tàng ở Cairo, Ai Cập đã bị đánh cắp trong cuộc hỗn loạn. Trong số đó có bức tượng bằng gỗ, mạ vàng Vua Tutankhamen.
 |
| Dấu tích thành phố Leptis Magna. |
Lại một lần nữa, bà Irina Bokova, Tổng Giám đốc của UNESCO kêu gọi người dân Libya cùng các nước lân cận và tất cả những nhà nghệ thuật quốc tế cùng những người buôn bán kinh doanh đồ cổ chú ý đến tình huống nguy hiểm đối với các di sản văn hóa ở Libya trong thời gian các cuộc bạo loạn ngày càng dấy lên nơi đây. Đồng thời, bà Irina Bokova cũng thúc giục khối NATO và các lực lượng vũ trang đang tham chiến tại Libya ra sức bảo vệ các di sản văn hóa tránh đến mức “cố gắng nhất” bị đạn pháo phá hủy hay nạn cướp bóc những tác phẩm nghệ thuật, cổ vật ở các địa điểm thuộc về khảo cổ học. Bà cảnh báo đến những nhà buôn bán mảnh vật cổ, vô tâm, thiếu thận trọng là vô tình tạo tác nhân tăng thêm nạn cướp bóc.
 |
 |
| Thành phố cổ Ghadamès. | Tranh trên vách động núi đá Tadrart Acacus. |
Bà Bokova luôn nhấn mạnh đến ý nghĩa đặc biệt và tầm quan trọng của những di sản quốc gia, dân tộc tùy thuộc đến khả năng gìn giữ, bảo dưỡng bằng chính lòng quý trọng của người dân.
Từ sự đa dạng, tính lịch sử và từ các di sản văn hóa đó sẽ mang về sự bổ ích cho bây giờ và mai sau.
Leptis Magna, một trong 5 di sản thế giới được UNESCO công nhận, nó còn được người dân Libya hiện nay gọi là Lebida, thành phố cổ xinh đẹp, một tàn tích kỳ lạ và hùng vĩ, nổi tiếng nhất thuộc đế chế La Mã. Leptis Magna nằm ở Al Khums, Libya, cách Tripoli 130km về phía đông, nơi lãnh thổ Wadi Lebda gặp biển. Đến thành phố cổ nhất Ghadamès, nằm trên một ốc đảo, được ca ngợi như “Hòn ngọc của sa mạc”, như một mẫu hình nổi bật đời sống định cư truyền thống bản xứ xa xưa. Còn có dãy núi đá-nghệ-thuật Tadrart Acacus, nằm về phía tây Libya, một phần của sa mạc Sahara, nằm trong danh sách di sản văn hóa thế giới bởi sự quan trọng của nó qua những tranh trên núi đá và trong hang động như một bằng chứng thực về các thời kỳ đời sống văn minh cổ xưa đã biến mất.
HOÀNG ĐẶNG
