Từ cổ chí kim, từ Đông sang Tây, hình ảnh người mẹ đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho thi ca và nhạc họa. Hình tượng mẹ Thứ trong thơ và ký của Lê Anh Dũng đã làm người đọc xúc động và tràn đầy tình cảm biết ơn.
 |
Mẹ Thứ (*) là một tập sách gồm các thể loại trường ca, thơ, văn xuôi, trong đó hình tượng người mẹ được sáng tạo bằng cảm hứng ngợi ca, ngưỡng mộ, tôn vinh. Mẹ trở thành biểu tượng của sự hy sinh. Có người mẹ nào trên thế giới đau nỗi đau như mẹ:
Một bàn thờ
Mười hai bát hương
Mười hai bằng Tổ quốc ghi công
Trĩu đầu mẹ
Chín con đẻ
Một con rể
Hai cháu ngoại…
Trường ca Thưa mẹ mở đầu bằng dòng chảy hiện tại. Mạch cảm xúc từ hiện tại lại ngược về quá khứ, với ký ức, với ký niệm: Mẹ nhớ… Để rồi kết thúc ở hiện tại bằng tượng đài của mẹ. Một tượng đài bất tử trong trái tim của tất cả người dân Việt Nam. Nhà thơ đã chọn cách đi chênh vênh giữa lằn ranh thi ca và văn xuôi. Bản trường ca như một câu chuyện về cuộc đời của mẹ Thứ, một cuộc đời đã trở thành huyền thoại:
Gia tài của mẹ
Chiếc rương gỗ - của hồi môn
Gia tài của mẹ
Những chiếc nồi Thạch Sanh
Gia tài của mẹ
Chiếc chõng tre
Phần lớn các bài thơ và trường ca như Thưa mẹ, Mẹ Thứ - Mẹ Việt Nam anh hùng, Ở nghĩa trang liệt sĩ Điện Bàn, Có một bảo tàng trong lòng mẹ Thứ được viết bằng thể thơ tự do phù hợp với phong cách phóng khoáng và mạch cảm xúc tuôn trào của tác giả, chỉ có hai bài viết bằng thơ lục bát, đó là Mây trắng về trời và Chiều cuối năm nhớ mẹ.
Những tác phẩm ký viết về mẹ Thứ rất chân thành. Tác giả kể về mẹ bằng biết bao nhiêu kỷ niệm, có lẽ hơn ai hết, nhà thơ Lê Anh Dũng không chỉ là người may mắn được gặp mẹ nhiều lần mà anh còn ý thức sâu sắc trách nhiệm của một nhà thơ quân đội đối với mẹ - người đã góp phần cho chúng ta có được độc lập và tự do hôm nay. Tác giả sử dụng nhiều điểm nhìn nghệ thuật, điểm nhìn của mình, điểm nhìn của người khác để viết bài ký Mẹ Thứ giữa đời thường với chân dung Mẹ, kỷ niệm với mẹ, lời của một cựu binh Mỹ nói về mẹ… để khắc họa sâu sắc hơn, toàn diện hơn hình tượng mẹ Thứ.
Dù là thi ca hay ký, hình tượng mẹ Thứ hiện lên xiết bao yêu thương. Từ người mẹ mình hạc xương mai, một người phụ nữ nhỏ bé, người con của quê hương xứ Quảng - đất ra ngõ gặp anh hùng đã trở thành biểu tượng, thành huyền thoại của truyền thống đấu tranh cho độc lập, cho tự do, cho sức sống bất diệt của Việt Nam. Càng đọc, chúng ta càng tự hào và biết ơn mẹ. Đồng thời, chúng ta cảm nhận được tấm lòng và tình yêu của nhà thơ Lê Anh Dũng - người con của đất Điện Bàn đối với mẹ, với quê hương.
HUỲNH THU HẬU
(*) Mẹ Thứ của Lê Anh Dũng - NXB QĐND 10-2013.
