Kỷ niệm 400 năm quan hệ Nhật Bản - Anh quốc, phòng trưng bày tranh Old Truman Brewery ở London tổ chức triển lãm tác phẩm chọn lọc của họa sĩ lừng danh người Nhật Katsushika Hokusai. Phòng tranh mang tên “Thế giới Hokusai” mở cửa từ 26-10 đến 17-11-2013.
 |
| Vượt sóng ra khỏi Kanagawa. |
Đến đây để được đắm mình trong các tác phẩm của họa sĩ bậc thầy đồ họa Katsushika Hokusai (1760-1849). Đặc biệt, các tác phẩm của họa sĩ lừng danh này được tái tạo bằng nghệ thuật - công nghệ kỹ thuật số Nhật Bản. Trên tranh, các đường phố Edo (tên của Tokyo vào thế kỷ 18) ẩn hiện linh động qua hình ảnh 3D trong phong cách khắc gỗ mang tên ukiyo-e .
Từ ukiyo-e có nghĩa là hình ảnh. Vì vậy, khi thể loại nghệ thuật ukiyo-e đầu tiên xuất hiện vào cuối thế kỷ XVI, nó thường miêu tả cuộc sống hằng ngày ở thành phố Kyoto. Mãi cho đến thế kỷ thứ 18, ukiyo-e mới trở thành một hình thức nghệ thuật phổ biến, tuy nhiên, một phần lớn là nhờ những tiến bộ trong kỹ thuật in khắc gỗ. Vào khoảng thời gian này, đề tài quen thuộc như các diễn viên kịch kabuki hay phụ nữ xinh đẹp trở thành nhân vật thường gặp trên tranh và các cuốn sách mang hình ảnh minh họa hay tác phẩm của những nghệ sĩ trẻ ukiyo-e đã được lưu hành rộng rãi. Những yếu tố này đã giúp ukiyo-e trở thành một phần chủ yếu của nền văn hóa phổ thông Nhật Bản.
Lúc đầu ukiyo-e là tranh in khắc và chỉ in những bức tranh được thực hiện với mực đen, dần dần về sau, màu sắc được thêm vào nhưng khi số lượng màu tăng lên thì bức tranh trở nên phức tạp hơn, các kỹ thuật in khắc gỗ phải phát triển hơn để sản xuất hàng loạt bản thiết kế in phù hợp. Cho nên những bản tranh in đầu tiên gồm loại tranh sử dụng màu sắc đơn giản cho đến khi kỹ thuật được cải thiện tân tiến, tranh in theo lối ukiyo-e trở nên đầy màu sắc và tinh vi.
 |
| Bắt tôm cua-tranh khắc Hokusai. |
Có ba giai đoạn để thực hiện bản in tranh khắc gỗ: vẽ một bản vẽ đường nét bằng mực; khắc bản vẽ đó trên các khối gỗ; phủ mực màu lên mặt các miếng gỗ rồi ấn tờ giấy vào chúng để in bản vẽ. Mỗi giai đoạn đều có một người chuyên môn phụ trách. Toàn bộ quá trình mất rất nhiều thời gian và công sức, nhưng một khi các khối gỗ từng phần được hoàn thành thì việc in tranh dễ dàng hơn nhiều so với trước đây để làm cho bản in tranh vẽ.
Phụ nữ và danh lam thắng cảnh đã trở thành đối tượng của ukiyo-e cho đến sau này, khi mà nghệ thuật ấn bản ukiyo-e chịu ảnh hưởng ít nhiều đến nghệ thuật phương Tây.
Vào khoảng cuối thế kỷ XIX, họa sĩ châu Âu tìm đến tranh in ukiyo-e. Họ đã thực sự ấn tượng rất mạnh mẽ bởi các đường cong biểu cảm, sử dụng chữ đậm của màu sắc và thiết kế tự do của ukiyo-e.
Cho đến lúc đó, các nghệ sĩ châu Âu và Mỹ chưa bao giờ biết qua các loại kỹ thuật mà các nghệ sĩ ukiyo-e sử dụng. Và phong cách ukiyo-e đã tạo nên một ảnh hưởng lớn đến họa sĩ ấn tượng như Vincent Van Gogh và Claude Monet.
Hokusai là bậc thầy trong số họa sĩ của phong cách in khắc gỗ ukiyo-e với hơn 30.000 tranh khắc bản in, bao gồm cả cảnh quan, thế giới tự nhiên, trong đó, bức “Vượt sóng ra khỏi Kanagawa” nổi tiếng trên thế giới. Tác phẩm Hokusai cũng là nguồn cảm hứng cho phong trào văn hóa nghệ thuật pop Nhật Bản hiện nay như manga và anime.
Tạp chí Life chọn họa sĩ Hokusai là một trong 100 nhân vật quan trọng nhất trong 1.000 năm qua, và ông đã có ảnh hưởng sâu rộng bên cạnh các tên tuổi lừng danh châu Âu như Manet, Degas, Renoir, Monet, Van Gogh, Lautrec và Gauguin.
HOÀNG ĐẶNG
