Ngựa là con giáp thứ 7 trong 12 con giáp thuộc địa chi của lịch Tàu, là con vật được yêu quý từ cổ chí kim, từ đông sang tây. Nhưng mỗi thời một khác. Ngày xưa người ta yêu quý những con thiên lý mã, chạy ngàn dặm một ngày, còn ngày nay những con ngựa hái ra tiền lại được “lên ngôi”.
 |
| Alflora, chú ngựa “triệu phú” của nước Anh. |
Con thiên lý câu thời Tam Quốc
Đó là ngựa Xích Thố được ví như một con rồng đỏ “... toàn thân một màu đỏ như lửa tuyệt không có một cái lông nào tạp; từ đầu đến đuôi dài một trượng, cao tám thước, lúc miệng gầm chân cất, có cái vẻ tung mây vượt biển...”.
“Ngàn dặm mù bay tịt nẻo xa/ Trèo non vượt nước khéo xông pha/ Cương tơ chặt đứt rung chuông ngọc/ Rồng đỏ trên trời hẳn mới sa?”. (1)
Xích Thố vốn là con ngựa quý của Đổng Trác. Theo lời khuyên của Lý Túc và Lý Nho mà đem cho Lã Bố “Tôi nghe chúa công có con Xích Thố, mỗi ngày đi ngàn dặm. Nếu đem ngựa ấy và thêm một số vàng, ngọc nữa dụ hắn, hắn sẽ phản Đinh Nguyên mà về với chúa công ngay. Trác vui vẻ cho ngựa” (2). Khi Bố thua chạy về thành Hạ Bì, bị quân Tào Tháo vây khốn. Thuộc hạ của Bố là Hầu Thành ban đêm trộm ngựa Xích Thố đem dâng cho Tào Tháo. Hôm sau hai thuộc hạ khác là Tống Hiến và Ngụy Tục nhân lúc Bố ngủ bèn trộm cây phương thiên họa kích và trói gô Lã Bố đem nạp cho Tào Tháo. Lã Bố bị xử trảm, ngựa Xích Thố thuộc về Tháo. Khi Quan Vũ tá túc bên Tào Tháo, được Tháo hết lòng trọng đãi, và ngựa Xích Thố là món quà của Tháo nhằm mua lòng Quan Vũ.
Xích Thố gắn chặt với hình ảnh và sự nghiệp của Quan Vũ. Tam Quốc Chí khi đề cập đến Quan Vũ luôn đi kèm hình ảnh con Xích Thố oai dũng. Khi Quan Vũ bị Lã Mông làm hại, ngựa Xích Thố bị Mã Trung bắt đem về dâng cho Tôn Quyền. Quyền sợ con ngựa dữ nên ban cho Mã Trung cưỡi. Xích Thố không phục chủ mới, nhịn ăn mấy ngày rồi chết.
Tiết tháo của Quan Công và lòng trung thành của con Xích Thố được dân vùng núi Ngọc Toàn (nơi Phổ Tỉnh tu và Quan Công hiển thánh lần đầu tiên) ca tụng:
Xích diện bỉnh xích tâm, kỵ xích thố truy phong, trì khu thời, vô vong xích đế;
Thanh đăng quan thanh sử, trượng thanh long yển nguyệt, ẩn vi xứ, bất quý thanh thiên.
Dịch:
Mặt đỏ giữ lòng đỏ, cưỡi ngựa xích thố truy phong, lúc ruổi giong, không quên vua đỏ;
Đèn xanh xem sử xanh, cầm thanh long đao yển nguyệt, nơi kín đáo, không thẹn trời xanh. (3)
Người đời sau lập miếu thờ Quan Công, khi đắp tượng Quan Công bao giờ cũng đắp tượng ngựa Xích Thố bên cạnh để thờ. Tục lệ này một thời lan sang cả nước ta, như là biểu trưng của khí tiết và lòng trung thành.
Ngựa giống tỷ phú thời nay
Đó là chú ngựa giống có tên là Alflora của ông Peter Hockenhull ở Shrophire, miền trung tây nước Anh. Ngựa Alflora là một chú ngựa 23 tuổi, có bộ ngực nở nang, lông màu hung, bờm và đuôi màu đen. Chú ngựa này được chủ mua năm lên 7, đã sống ở trại ngựa giống của ông Peter Hockenhull suốt 16 năm nay và lao động một cách cần cù, được ông chủ yêu mến.
Tính đến tháng 9 năm 2012 chú ngựa Alflora đã sản xuất được 1.331 ngựa con, phá kỷ lục nước Anh về khả năng phối giống của các chú ngựa giống. Tất cả các chú ngựa con của Alflora đều là những chú ngựa đua khỏe mạnh và đạt thành tích cao, được các chủ ngựa hài lòng.
Khả năng sinh dục của chú ngựa giống Alflora làm nhiều người phải ngạc nhiên. Ông chủ Peter Hockenhull cho biết “Alflora có thể phối với 5 con ngựa cái một ngày trong 3 giờ đồng hồ mà không tỏ ra mệt mỏi. Những năm đầu hành nghề nó có thể cho ra đời 280 đứa con/ năm”.
Với thành tích này Alflora đã vượt xa cả tiền bối lẫn hậu bối. Ngựa giống Fair, vừa giành chiến thắng ở lễ hội Cheltenham năm này tuy còn rất trẻ trung, mới 14 tuổi nhưng dự kiến trong năm tới cũng chỉ có thể phối giống để tạo ra chừng 150 ngựa con mà thôi.
Hiện nay dù đã bước sang tuổi 23, độ tuổi trung niên đối với một con ngựa và đang bị bệnh viêm thấp khớp nhưng Alflora vẫn tỏ ra thích thú và cần mẫn với công việc của mình.
Với mức giá 3.000 bảng Anh một lần phối giống, chú ngựa Alflora đã mang về cho trại ngựa của ông chủ Peter Hockenhull gần 4 triệu bảng Anh, tương đương với 131 tỷ đồng Việt Nam, vì thế ông chủ của nó đã phải thốt lên: “Tôi đã gắn bó với chú ngựa này 16 năm qua và dành tình cảm lớn cho nó”.
Alflora đúng là con ngựa tỷ phú, đáng được yêu quý.
Không biết sau này, người Anh có bắt chước người Tàu, sẽ đắp tượng ông chủ Peter Hockenhull bên cạnh tượng thờ của Alflora ít ra là trong trang trại của nhà Peter Hockenhull?
LÊ THÍ
(1), (2), (3) La Quán Trung, Tam Quốc chí diễn nghĩa, NXB Văn học, năm 2009.
