Chưa có lần nào sang đất nước hoa Chăm-pa mà chúng tôi được đi nhiều nơi và tiếp xúc với đông đảo người bạn Lào như chuyến đi cùng đoàn công tác của Quân khu 5 vừa qua. Dọc dài các tỉnh, thành của nước bạn, càng đi càng thấy những tình cảm bạn dành cho Việt Nam thật sâu đậm và nồng ấm.
 |
| Công nhân kỹ thuật Công ty 206 hướng dẫn quân nhân Sư đoàn 5, QĐND Lào thu hoạch cà-phê. Ảnh: H.V |
Thân thuộc 206
Bản Kon Tun, huyện Păk Sòng (tỉnh Chăm-pa-sắc) bình yên như bao làng quê khác với những nếp nhà đơn sơ. Đô thị hóa mới bắt đầu “bén rễ” khi một vài công ty nước ngoài vào đây xây khách sạn, trồng cà-phê, cao su. Anh Vông Vi Chít Nanh Tha Lạ, Trưởng bản, người chứng kiến ngày cuối năm 2006, bộ đội đặt ba-lô, căng bạt, khai hoang, mở đất trên ngọn đồi này, nói với chúng tôi: “Đã có gần 10 doanh nghiệp của các nước đầu tư ở bản Kon Tun, không nhớ hết bởi chúng tôi chẳng mấy khi liên lạc với họ, nhưng, Công ty 206, hỏi bất cứ người dân trong bản này, ai cũng biết”(ở đây người ta quen gọi Công ty TNHH MTV Hữu Nghị Nam Lào, Quân khu 5 là Công ty 206, như tên của Bệnh xá).
10 năm qua, giữa Công ty 206 và Kon Tun đã vô cùng khăng khít. Trưởng bản khoe: Trường tiểu học Sỹ Vỹ Lay này là do 206 xây, năm ngoái lại làm tiếp trường mẫu giáo. Công ty còn tặng hơn 100 triệu đồng xây dựng nơi sinh hoạt cộng đồng của bản. Bệnh xá 206 trở thành nơi chữa bệnh của bà con ở đây. Các bác sĩ còn thuộc gần hết tên của chúng tôi”.
Ngày nghỉ của dịp lễ hội Bun Song hua (đua thuyền), ông Khăm xỏn Con Nhơn, Chủ tịch huyện Thà Teng, tỉnh Sê Kông (sát với nơi đóng quân của Công ty 206) mời lãnh đạo công ty và các bác sĩ Bệnh xá đến nhà ông chung vui. Mọi người tha hồ nói tiếng Việt mà không phải phiên dịch vì ông chủ tịch, phó chủ tịch, và cả người thư ký từng học Đại học Nông-lâm Huế nên nói tiếng Việt rất sõi. Ông Khăm xỏn Con Nhơn cười thật hiền: “Việt Nam luôn trong trái tim chúng tôi. Thi thoảng cả nhà lại ăn các món Việt để nhớ, như món bánh cuốn chiêu đãi các bạn đây”. Phó Chủ tịch tỉnh Sê Kông, ông Leklai SiViLay còn khá trẻ. Tình cảm của ông với Việt Nam như mạch nguồn không dứt. Ông nói mà không cần văn bản vẫn rành mạch từng công trình của Quân khu 5 và tỉnh, thành phố trong khu vực của Quân khu, đặc biệt là tỉnh Quảng Nam và thành phố Đà Nẵng đã giúp Sê Kông làm mới doanh trại, trường học, tặng quà, khám, chữa bệnh, cấp thuốc cho nhân dân. Công ty 206 với vai trò là chiếc cầu nối đã xây dựng cụm bản Đắk Mun, huyện Đắk Chưng bằng kinh phí của Chính phủ Việt Nam, đem lại cuộc sống mới cho hàng ngàn người dân.
Tiếp tục gắn chặt tình đoàn kết hữu nghị
Thăm tỉnh Sa-van-na-khẹt, miền Trung Lào, chúng tôi đón nhận tình cảm chân thành của Bộ Chỉ huy Quân sự (CHQS) tỉnh. Đại tá Cha lơn Vông Vi Xay và Thượng tá Phan Thanh Minh, Giám đốc Công ty 206 quen biết nhau 25 năm trước, khi ông Cha lơn là chỉ huy kho quân sự Lào tại Đà Nẵng và ông Phan Thanh Minh làm ở Ban Kinh tế Bộ CHQS Quảng Nam-Đà Nẵng (cũ). Mất liên lạc từ lâu, nhưng khi nhận cương vị mới bên Lào, Thượng tá Phan Thanh Minh đã nhờ người tìm bằng được người bạn năm xưa. Sâu nặng với Việt Nam, Đại tá Cha lơn động viên người con trai học Học viện Hậu cần ở Hà Nội. Ông mong muốn sẽ có sự hợp tác giữa tỉnh Sa-van-na-khẹt với Quân khu 5 để hai bên cùng phát triển.
Đại tá Bun Thăn Ma Mút Sa Đi, Sư đoàn trưởng Chính trị Sư đoàn 5, QĐND Lào cho biết: “Quân khu 5 đã giúp đỡ chúng tôi trang thiết bị kỹ thuật, xây dựng doanh trại, đón nhận cán bộ quân sự, chuyên môn sang tập huấn đồng thời giúp các đơn vị là lực lượng chủ lực, địa phương, kể cả nhân dân trên dọc tuyến biên giới ổn định và phát triển. Đây là sự giúp đỡ rất to lớn…”.
Ngược lên Viêng Chăn, chúng tôi may mắn được gặp Thượng tướng Chăn-xạ-mỏn Chăn-nha-lạt, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Lào. Ông kể về chuyến đi Đà Nẵng thú vị mới đây nhất cùng gia đình. Trân trọng tình cảm của Quân khu 5 dành cho Sư đoàn 5 và 4 tỉnh Nam Lào, ông đánh giá cao những hoạt động gắn kết tình tình hữu nghị, nhất là sự có mặt đầy trách nhiệm, đầy tình quân dân của Công ty 206 tròn 10 năm qua trên đất Lào.
Vẫn tình cảm ấy, Trung tướng Vị Lay Lạ-khăm-phong, Bí thư Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Lào kiêm Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị dành cho đoàn tình cảm chân tình. Từng công tác ở tỉnh Chăm-pa-sắc, ông đã chứng kiến sự hy sinh thầm lặng của những lính Quân khu 5 khi phải rời xa Tổ quốc, gia đình, chịu nhiều vất vả thiếu thốn, bám các cụm bản, nông trường xa xôi, đóng góp hiệu quả trong sự phát triển ở Nam Lào. Đặc biệt hai cụm bản Thông Kà Lổng và Đắk Mun đã trở thành nông thôn tiêu biểu của nhiều địa phương. Ông tin tưởng rằng, những người lính Quân khu 5 sẽ tiếp tục gắn chặt tình đoàn kết hữu nghị giữa hai Nhà nước, hai quân đội.
Dọc dài các tỉnh, thành của nước bạn, chúng tôi càng thêm yêu mến đất nước Triệu Voi, yêu những người bạn giản dị và chân thành, càng nhớ đến câu nói bất hủ của Chủ tịch Xu-pha-nu-vông về tình đoàn kết Lào-Việt Nam: “Không có bài hát, bài thơ nào diễn tả hết tình hữu nghị đó, cao hơn núi, dài hơn sông, rộng hơn biển cả, sáng hơn trăng rằm, thơm hơn bông hoa nào thơm nhất”.
HỒNG VÂN
