* Khi nhà thơ Hoàng Nhuận Cầm qua đời vào ngày 20-4-2021, có người bảo rằng, vậy là người chế tạo ra “bếp Hoàng Cầm” đã không còn nữa. Theo tôi biết thì người này đã nhầm, bởi Hoàng Cầm và Hoàng Nhuận Cầm là hai người khác nhau. (Nguyễn Quang, huyện Hòa Vang, Đà Nẵng)- Hoàng Cầm và Hoàng Nhuận Cầm là hai nhà thơ khác nhau.
 |
| "Anh nuôi" Hoàng Cầm chế tạo ra bếp mang tên ông. (Ảnh tư liệu) |
Nhà thơ Hoàng Cầm tên thật là Bùi Tằng Việt (1922-2010), quê Thuận Thành, Bắc Ninh. Ngoài bút danh Hoàng Cầm, nhà thơ còn có các bút danh: Bằng Việt, Lê Thái, Lê Kỳ Anh, Bằng Phi. Ông tham gia Việt Minh từ năm 1944 và hoạt động văn nghệ trong quân đội từ những năm 40 của thế kỷ trước, từng là Trưởng đoàn Văn công Tổng cục Chính trị, Ủy viên Ban chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam. Ông nổi tiếng với vở kịch thơ Hận Nam Quan, Kiều Loan và các bài thơ Lá diêu bông, Bên kia sông Đuống. Bài thơ Bên kia sông Đuống được chọn vào giảng dạy trong giáo trình trung học phổ thông.
Hoàng Nhuận Cầm (1952-2021) sinh ở Hà Nội, là con trai nhạc sĩ Hoàng Giác. Tên ông (Hoàng Nhuận Cầm) được chính ông nội đặt, nghĩa là “Cây đàn vàng”, như một sự gửi gắm mong ước ông sẽ trở nên tài hoa như cha mình - nhạc sĩ Hoàng Giác.
Hoàng Nhuận Cầm từng làm việc cho Hãng Phim truyện Việt Nam, Đài Truyền hình Việt Nam, lập hãng phim tư nhân cũng như tham gia đóng phim (phim Mảnh đời của Huệ nổi tiếng trên truyền hình những năm 1990, phim truyền hình Số đỏ của đạo diễn Nhuệ Giang). Đặc biệt, ông vào vai bác sĩ Hoa Súng trong chương trình Gặp nhau cuối tuần của VTV3 và khi nhắc đến nhà thơ Hoàng Nhuận Cầm, khán giả thậm chí gọi ông là bác sĩ Hoa Súng.
Tuy nhiên, cả hai nhà thơ này không liên quan gì đến người chế tạo ra “bếp Hoàng Cầm” nổi tiếng.
Thật thú vị, trên trang cstc.cand.com.vn có một bài viết mà ngay từ tựa đề đã cho thấy “Có ba ông Hoàng Cầm”. Ông thứ nhất là người đã chế tạo ra bếp Hoàng Cầm. Ông thứ hai trải qua hai cuộc chiến tranh chống Pháp, chống Mỹ trong quân ngũ và được phong đến hàm Thượng tướng. Còn ông thứ ba là thi sĩ, tác giả của bài thơ nổi tiếng Bên kia sống Đuống (như đã nói trên).
Bếp Hoàng Cầm ra đời từ chiến dịch Hòa Bình (1951-1952) và rất phổ biến trong chiến dịch Điện Biên Phủ. Đây là một loại bếp dã chiến, có công dụng làm tan loãng khói bếp tỏa ra khi nấu ăn nhằm tránh bị máy bay địch phát hiện từ trên cao, cũng như ở gần. Bếp mang tên người chế tạo ra nó, một anh hùng nuôi quân tên là Hoàng Cầm, sinh năm 1916 ở xã Đại Trực, huyện Trực Ninh, tỉnh Nam Định.
Người thứ hai là “Hoàng Cầm tướng”. Ông tên thật là Đỗ Văn Cầm, quê Cao Sơn, Ứng Hòa, Hà Đông (nay thuộc Hà Nội), tham gia nhiều cuộc chiến tranh: chống Pháp, chống Mỹ, biên giới Tây Nam.
Cả ba ông Hoàng Cầm đều trưởng thành trong quân đội, đều là sĩ quan trung cấp, cao cấp của Quân đội nhân dân Việt Nam. Cả ba ông có tuổi thọ rất cao. Trong đó, “Hoàng Cầm bếp” thọ 80 tuổi, “Hoàng Cầm thơ” thọ 88 tuổi và “Hoàng Cầm tướng” thọ tới 93 tuổi.
Nói thêm, xuất phát từ chỗ Bằng Việt cũng là một bút danh của nhà thơ Hoàng Cầm nên có người nhầm lẫn rằng, nhà thơ Bằng Việt là cha đẻ của “bếp Hoàng Cầm”, bởi ông này có bài thơ nổi tiếng Bếp lửa (sáng tác năm 1968). Sự thực thì tác giả của Bếp lửa (Bằng Việt) có tên khai sinh là Nguyễn Việt Bằng, sinh năm 1941 tại phường Phú Cát, thành phố Huế, lớn lên ở Hà Tây, học phổ thông tại Hà Nội. Sự liên tưởng “dây mơ rễ má” đã dẫn dắt đến những sự nhầm lẫn thú vị.
ĐNCT
