Sau nhiều tháng nỗ lực phát triển, vắc-xin có tên Abdala của Cuba đã được nước này công bố là ứng cử viên vắc-xin chống Covid-19 an toàn, sinh miễn dịch và đạt hiệu quả phòng bệnh tới 92,28%.
 |
| Tháng 5-2021, Cuba bắt đầu sử dụng hai loại vắc-xin ngừa Covid-19 được phát triển trong nước ngay trước khi hoàn thành thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3. TRONG ẢNH: Một người đàn ông Cuba đang được tiêm vắc-xin tại thủ đô Havana ngày 17-6. Ảnh: Reuters |
Tên của vắc-xin ngừa Covid-19 được đặt theo tên một vở kịch thơ nổi tiếng của người anh hùng dân tộc Jose Marti. Trong vở kịch thơ đó, nhân vật chính - người anh hùng trẻ tuổi Abdala - đã kiên cường, dũng cảm bảo vệ Tổ quốc.
Với rất nhiều người dân Cuba, đó là cái tên thích hợp cho loại vắc-xin ngừa Covid-19 đầu tiên được phát triển tại châu Mỹ Latinh. Nó cũng thể hiện ý chí của quốc đảo nhỏ với 11 triệu dân quyết tâm chống đại dịch ngay cả khi bị Mỹ cấm vận kinh tế suốt 60 năm qua.
“Ngôi sao” khoa học mới
Một trong những nhà khoa học đóng góp công lao đáng kể nhất cho công cuộc phát triển vắc-xin ngừa Covid-19 của Cuba là ông Gerardo Enrique Guillen Nieto (58 tuổi), Giám đốc phụ trách nghiên cứu y sinh tại Trung tâm Công nghệ sinh học và Kỹ thuật di truyền (CIGB) ở Havana, nơi phát triển thành công vắc-xin Abdala. “Chúng tôi đã làm việc ngày đêm kể từ khi đại dịch xảy ra. Mọi thứ Bảy, mọi Chủ nhật, từ sáng sớm tới khuya, không phút nào nghỉ ngơi”, ông Nieto chia sẻ trong chương trình phát sóng đặc biệt nhân Ngày của cha (20-6) trên Đài Truyền hình quốc gia Cuba.
“Chúng tôi rất nhẹ nhõm vì kết quả vượt quá mong đợi. Chúng tôi biết vắc-xin này rất tốt nhưng không dám kỳ vọng đạt được kết quả như vậy”, ông nói.
Theo hãng công nghệ sinh học thuộc quản lý nhà nước BioCubaFarma, vắc-xin Abdala đã được chứng minh đạt hiệu quả phòng Covid-19 lên tới 92,28% trong các thử nghiệm lâm sàng. Đây cũng là mức hiệu quả đạt được trong các thử nghiệm lâm sàng của vắc-xin ngừa Covid-19 do Pfizer/BioNTech và Moderna từng công bố. Vắc-xin ngừa Covid-19 của Cuba không phải vắc-xin được phát triển theo công nghệ vector virus và cũng không phải công nghệ mRNA, mà là vắc-xin công nghệ protein.
Trong tháng 5, Cuba đã khởi động chương trình tiêm chủng với hai loại vắc-xin tự phát triển là Abdala và Soberana 2 ngay trước khi hoàn tất giai đoạn 3 thử nghiệm lâm sàng. Vì Cuba từ chối nhập khẩu vắc-xin ngừa Covid-19 của Nga và Trung Quốc nên hai loại vừa nêu cũng là những vắc-xin đầu tiên có tại đảo quốc. Cuba cũng không tham gia sáng kiến COVAX - chương trình phân bổ vắc-xin toàn cầu do Liên Hợp Quốc bảo trợ.
Tháng 8, tiêm chủng cho 70% dân số
Theo ông Gerardo Enrique Guillen Nieto, hơn 2,2 triệu người Cuba đã được tiêm liều vắc-xin Abdala đầu tiên, 1,7 triệu người tiêm liều thứ hai và 900.000 người tiêm liều thứ ba. Khác với hầu hết các vắc-xin ngừa Covid-19 hiện có trên thế giới đều có từ 1-2 liều tiêm, Abdala có 3 liều tiêm, khoảng cách giữa các liều là 2 tuần.
Theo kế hoạch tham vọng của chính phủ Cuba, dự kiến tới tháng 8-2021, khoảng 70% dân số nước này sẽ được tiêm chủng đầy đủ. Đây chắc chắn sẽ là cuộc đua với thời gian, vì số ca nhiễm mới vẫn đang tăng đều với hơn 2.000 ca mỗi ngày tại Cuba. Tính đến nay, quốc đảo này có gần 1.200 người tử vong vì Covid-19.
Nhà khoa học Nieto tin tưởng với việc triển khai chương trình tiêm chủng, Cuba sẽ sớm kiểm soát được đại dịch. “Chúng tôi chưa bao giờ gặp khó khăn khi tìm các tình nguyện viên tham gia thử nghiệm lâm sàng. Tại Cuba, mọi người đều mong muốn được tiêm vắc-xin. Không ai nghĩ sẽ không tiêm vì mọi người đều hiểu rõ tầm quan trọng của việc này”, ông Nieto nói.
Một ủy ban chuyên gia độc lập tại Havana sẽ đánh giá vắc-xin Abdala và dự kiến trong hai tuần tới sẽ cấp phép dùng khẩn cấp đối với vắc-xin Abdala. Sau đó, Cuba có thể nộp hồ sơ lên Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đề nghị phê chuẩn sử dụng vắc-xin này ở phạm vi ngoài nước. Hiện Bolivia, Jamaica, Venezuela, Argentina và Mexico đã tỏ ý quan tâm vắc-xin ngừa Covid-19 của Cuba. Theo thỏa thuận giữa chính phủ hai nước Cuba và Venezuela, lô vắc-xin Abdala đầu tiên trong tổng số 12 triệu liều của thỏa thuận, đã tới quốc gia Nam Mỹ này vào ngày 25-6.
TRẦN ĐẮC LUÂN
