* Trong chuyên đề “Ký ức Bạch dương” trên Đà Nẵng cuối tuần đầu tháng 11 vừa rồi, tôi có nghe nói đến đĩa than (bài Giai điệu trữ tình), nhưng không biết đĩa than là gì? Nó có khác với đĩa CD? (Nguyễn Thị Mỹ Tâm, Đại học Sư phạm Đà Nẵng).
- Đĩa than có một “lý lịch” lý thú, là sản phẩm kế thừa của những phát kiến có thể đổi thay cả thế giới.
Thomas A. Edison, nhà phát minh thiên tài người Mỹ sáng chế ra các máy ghi âm đầu tiên của loài người vào năm 1877. Mười năm sau, Emile Berliner (Mỹ) đã sáng chế ra chiếc máy quay đĩa đầu tiên, dựa trên nguyên lý ghi âm của Edison. Các máy quay đĩa cơ khí đầu tiên chạy bằng dây cót với chiếc loa đồng vàng sáng loáng to như một chiếc kèn tu-ba. Loại máy quay đĩa này đã được coi như một vật trang trí sang trọng trong các gia đình giàu có ở châu Âu thời đó.
 |
| Máy quay đĩa cổ tại một quán cà-phê trên đường Nguyễn Chí Thanh, Đà Nẵng. (Ảnh: V.T.L) |
Về nguyên lý, như đã nói trên, việc ghi đĩa chạy trên máy quay đĩa này không khác nhiều so với nguyên lý ghi âm ban đầu của Edison. Các đĩa này được gọi là đĩa than, được lý giải là vì nó màu đen như than hay ban đầu làm bằng chất liệu than. Về sau, dù chúng đã được làm bằng nhựa nhưng người Việt vẫn quen gọi là đĩa than. Ưu điểm của đĩa nhựa là rẻ, không “ăn” kim như đĩa than, nhưng vì nhẹ nên khi quay đĩa hay bị trồi lên dẫn đến âm thanh không chuẩn. Mặt khác, âm thanh đĩa nhựa cũng không chuẩn bằng đĩa than nên dân chơi chuyên nghiệp không thích.
Ban đầu chỉ sản xuất được đĩa Mono quay tốc độ 78vòng/phút, đường kính 30cm. Về sau, để nâng cao chất lượng âm thanh, và thêm dung lượng âm thanh chứa trên đĩa, công nghệ ghi đĩa trên quy mô công nghiệp đã được cải tiến không ngừng, cho ra những chiếc đĩa đạt tiêu chuẩn Hi-Fi 33vòng/phút với cùng kích cỡ.
Đĩa CD (tiếng Anh: Compact Disc) là một trong các loại đĩa quang, thường được chế tạo bằng chất dẻo, đường kính 4,75 inch, dùng phương pháp ghi quang học để lưu trữ khoảng 80 phút âm thanh hoặc 700 MB dữ liệu máy tính đã được mã hóa theo kỹ thuật số.
Đĩa CD bắt đầu được phát triển từ những năm 1979 bởi hai hãng Sony và Philips để ghi âm thanh. Ban đầu mỗi hãng phát triển theo một hướng riêng, đến năm 1980 chúng được hợp nhất thành một chuẩn đĩa CD chứa âm thanh và đã trở thành thông dụng cho đến ngày nay.
Đĩa CD dùng ghi nhạc, gọi là Music Disc hay còn có các tên khác là: DTS-CD, DTS Audio CD. Đó là loại đĩa CD audio chứa âm thanh được định dạng ở loại lập thể (surround) mà có thể phát đầy đủ 6 đường tiếng cho các bộ thiết bị âm thanh giải trí gia đình hoặc trên các máy tính cá nhân.
Về kỹ thuật, âm thanh của đĩa than là analog, được ghi từ trong phòng thu nên chất lượng rất tốt, âm thanh trung thực, tự nhiên. Trong khi âm thanh đĩa CD là digital, nghe nịnh tai vì kỹ thuật digital cho phép có thể chỉnh sửa các khiếm khuyết của âm thanh. Đĩa CD bây giờ mang tính giải trí, muốn thưởng thức nghệ thuật thực sự thì nên “chơi” đĩa than vì nó có chất lượng âm thanh rất cao. Những người nghe hi-end (âm thanh cao cấp) vẫn thích nghe đĩa than là vì thế. Nghe đĩa than thường dành cho người lớn tuổi, không vội vàng và muốn thưởng thức có chiều sâu hơn.
ĐNCT
