Từ ngày 2-3-2017 đến nay, nhiều hộ còn nợ tiền đất tái định cư (TĐC) đã hết thời hạn ghi nợ đều “tá hỏa” vì số tiền nợ tăng mạnh so với cuối năm 2016. Đặc biệt, so với số nợ tiền đất quy ra vàng 98%, số tiền nợ của các hộ đã hết thời hạn ghi nợ tăng thêm từ 100-200 triệu đồng do tính theo đơn giá đất mới.
Tiền nợ đất tăng cao
Những ngày giữa tháng 3, bà Trương Thị Huyền (trú số 94 Bế Văn Đàn, phường Chính Gián, quận Thanh Khê) đến Báo Đà Nẵng kêu cứu khi tiền nợ mua đất TĐC từ 125 triệu đồng sau hơn 10 năm đã lên đến 650 triệu đồng và phải trả một lần, không còn được cho nợ hay tiếp tục trả chậm.
“Trước đây, gia đình tôi có 2 căn nhà. Một nhà giải tỏa do ảnh hưởng bởi đường Điện Biên Phủ, được bố trí đất TĐC tại số 94 Bế Văn Đàn. Căn nhà còn lại phải bán để có tiền nộp tiền đất TĐC và xây nhà mới, nhưng vẫn còn nợ Nhà nước 124,68 triệu đồng, quy ra thành 142,49 chỉ vàng 98% (theo thời giá vàng trong tháng làm hợp đồng - tháng 12-2005 là 875.000 đồng/chỉ), trả nợ dần trong 10 năm.
Hợp đồng chuyển quyền sử dụng đất còn nợ đã hết hạn vào tháng 12-2015 nhưng gia đình tôi không có điều kiện trả nợ vì làm ăn chỉ đủ sinh sống qua ngày, trong khi số tiền nợ được tính để trả vào cuối năm 2016 là 511,2 triệu đồng.
Tuy nhiên, ngày 6-3-2017, khi gia đình đến hỏi về việc nợ tiền đất thì được tính lên đến 650 triệu đồng do áp giá đất mới nhất, nghĩa là chỉ sau hơn 3 tháng, số nợ đã tăng thêm 138,8 triệu đồng, bà Trương Thị Huyền cho biết
Trong đơn gửi Báo Đà Nẵng, bà Đặng Thị Lai (trú tổ 108, phường Hòa Hải, quận Ngũ Hành Sơn) cho biết: “Ngày 7-2-2012, vợ chồng tôi ký hợp đồng chuyển quyền sử dụng đất với số tiền nợ Nhà nước là 96,8 triệu đồng. Theo điều khoản hợp đồng, nếu trả trong 5 năm thì thu theo số tiền còn nợ; trả sau 5 năm thì theo đơn giá đất tại thời điểm trả nợ.
Ngày 3-3-2017, khi tôi đến liên hệ trả nợ tiền đất, Trung tâm Phát triển quỹ đất thành phố không đồng ý giải quyết nộp 96,8 triệu đồng mà phải nộp lên đến 225 triệu đồng, nghĩa là số tiền nợ tăng thêm 128,2 triệu đồng. Tôi lam lũ nuôi con cái ăn học, còn chồng thì phẫu thuật tim rất tốn kém. Tiền nợ đất tăng thêm quá sức tưởng tượng, gia đình tôi không biết lấy đâu để trả nợ”.
Hộ ông Ngô Tấn Phục (trú khu dân cư Phần Lăng 2, phường An Khê, quận Thanh Khê) cũng chung nỗi niềm: “Gia đình tôi là hộ giải tỏa, được bố trí một lô đất TĐC trị giá 159 triệu đồng. Do quá khó khăn nên gia đình tôi xin nợ 10 năm. Vừa rồi, tôi đến Trung tâm Phát triển quỹ đất thành phố thì “té ngửa” khi được báo phải trả nợ 528 triệu đồng. Trong khi đó, nếu quy ra vàng 98%, số tiền nợ chỉ còn 310 triệu đồng, nghĩa là chênh lệch đến 218 triệu đồng, tiền đâu mà gia đình tôi trả nổi?”.
Chỉ được trả nợ dần tối đa 5 năm
Chính sách ghi nợ và thu nợ tiền sử dụng đất đối với trường hợp TĐC hiện nay thực hiện theo Luật Đất đai năm 2013 và Nghị định số 45/2014/NĐ-CP của Chính phủ quy định về thu tiền sử dụng đất. Tuy nhiên, các văn bản luật nói trên không có quy định việc gia hạn thời gian trả nợ tiền sử dụng đất đối với trường hợp hết thời hạn ghi nợ, nên đề nghị gia hạn nộp nợ tiền sử dụng đất TĐC là không có cơ sở để xem xét giải quyết.
Đặc biệt, tại khoản 1 và khoản 2, Điều 16 của nghị định nói trên, quy định về ghi nợ tiền sử dụng đất, nêu rõ: “Người sử dụng đất được trả nợ dần trong thời hạn tối đa 5 năm; sau 5 năm kể từ ngày ghi nợ mà chưa trả hết nợ tiền sử dụng đất thì người sử dụng đất phải nộp tiền sử dụng đất còn lại theo giá đất tại thời điểm trả nợ.
Trường hợp hộ gia đình, cá nhân thanh toán nợ trước hạn thì được hỗ trợ giảm trừ vào tiền sử dụng đất phải nộp theo mức hỗ trợ là 2%/năm của thời hạn trả nợ trước hạn và tính trên số tiền sử dụng đất trả nợ trước hạn...
Đối với trường hợp đã được ghi nợ tiền sử dụng đất trước ngày nghị định này có hiệu lực thi hành (kể từ ngày 1-7-2014) mà còn nợ tiền sử dụng đất trong thời hạn được ghi nợ thì được hưởng mức hỗ trợ thanh toán trước hạn theo quy định”.
Được biết, trong những năm qua, chính sách thu nợ tiền sử dụng đất đối với trường hợp TĐC trên địa bàn thành phố Đà Nẵng và chính sách giảm miễn để khuyến khích trả nợ sớm qua các thời điểm, đã được UBND thành phố quy định cụ thể tại nhiều văn bản.
Ngày 31-8-2016, UBND thành phố có Công văn số 7315/UBND-KT1 quy định, đối với những trường hợp nợ tiền sử dụng đất mà trong hợp đồng ghi nợ 10 năm quy theo giá vàng 98% đến thời điểm người dân liên hệ nộp hồ sơ trả tiền sử dụng đất còn trong thời hạn 10 năm theo hợp đồng, đã quá thời hạn nợ 5 năm theo quy định nhưng chưa ký phụ lục hợp đồng chuyển sang nợ bằng tiền, thống nhất cho phép người dân lựa chọn 1 trong 2 phương án.
Phương án 1 (thực hiện trả nợ theo hợp đồng), trả bằng số vàng nợ theo hợp đồng nhân với đơn giá vàng tại thời điểm trả nợ nhưng bảo đảm số tiền trả nợ không thấp hơn số tiền nợ gốc. Phương án 2, trả nợ theo giá đất quy định hiện hành (hộ phụ nhân thêm hệ số 1,2, hộ không thuộc diện giải tỏa nhân hệ số 1,4).
Nhằm tiếp tục khuyến khích trả nợ sớm tiền đất TĐC, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân trả nợ, UBND thành phố đã có các văn bản xin ý kiến của Bộ Tài chính về chính sách thu nợ tiền sử dụng đất đối với trường hợp TĐC. Theo các cơ quan chức năng, đến nay, thành phố vẫn chưa nhận được văn bản phản hồi của Bộ Tài chính.
Trong thời gian này, trường hợp các hộ có nguyện vọng nộp tiền sử dụng đất theo giá hiện hành tại thời điểm trả nợ để cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (có đơn cam kết đồng ý nộp tiền theo giá đất hiện hành và không hồi tố), Trung tâm Phát triển quỹ đất căn cứ bảng giá đất hiện hành của UBND thành phố phát hành thông báo thu tiền sử dụng đất.
HOÀNG HIỆP
