Làng cổ Lộc Yên với những ngôi nhà cổ bằng gỗ nằm ẩn mình dưới những tán cây bốn mùa xanh mướt. Dẫn vào những ngôi nhà cổ là từng ngõ đá dài thoai thoải tạo nên một lối kiến trúc dân dã độc đáo mà không phải nơi nào cũng có được…
Làng cổ Lộc Yên thuộc thôn 4 và thôn 5 xã Tiên Cảnh, huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam. Đây là một ngôi làng còn lưu giữ lại được rất nhiều ngôi nhà cổ có tuổi từ 70 đến 150 năm. Những ngôi nhà nằm dựa lưng vào núi, trên những gò đồi sum suê cây trái với những sản vật nổi tiếng như hồ tiêu, loòng boong, quế, dâu đất…
Ngõ dẫn vào từng ngôi nhà được xếp bằng những viên đá phẳng phiu, do người dân nơi đây bỏ công chăm chút cho từng viên đá; cầu kỳ cắt tỉa những bụi chè tàu để tạo nên một kiến trúc rất dân dã nhưng vô cùng độc đáo. Hai bên lối vào, những hàng cau thẳng tắp tạo nên một nét đặc trưng riêng biệt không lẫn vào đâu được của miền trung du Tiên Phước. Ngõ đá ở đây như là một biểu trưng văn hóa đặc sắc, là cái hồn của làng quê yên ả, thanh bình này…
Làng cổ Lộc Yên hiện nay còn 5 ngôi nhà cổ được bảo tồn khá nguyên vẹn. Đó là nhà của các chủ nhân: Nguyễn Huỳnh Anh, Đồng Viết Mão, Trần Khiêm, Nguyễn Đình Mẫn ở thôn 4 và nhà của ông Lê Văn Hào ở thôn 5. Đặc biệt, trong số những ngôi nhà này, nhà của cụ Nguyễn Huỳnh Anh có tuổi đời ngót nghét hơn 150 năm, được xem là ngôi nhà cổ xưa nhất trên đất Quảng Nam (được xây dựng vào khoảng năm 1850). Nhà cụ Nguyễn Huỳnh Anh được xây dựng theo bố cục hai gian ba chái với vật liệu toàn là gỗ mít. Kết cấu kèo, xuyên, trính, gai thu, trỏng quả… được chạm khắc một cách công phu và sắc sảo với nhiều họa tiết như tùng, mai, chim, nai, bướm… và nhiều hoa văn thanh thoát khác.
Trải qua thời gian, những ngôi nhà cổ ở làng Lộc Yên đã không ít lần gia cố và sửa chữa nhưng vẫn còn giữ được gần như nguyên vẹn những cấu kiện gỗ bên trong. Theo các cụ cao niên trong làng thì những ngôi nhà cổ ở đây được tạo tác và dựng nên bởi đôi bàn tay khéo léo của những người thợ mộc làng Văn Hà xưa kia (nay thuộc xã Tam Thành, huyện Phú Ninh, tỉnh Quảng Nam). Nhà vừa là nơi thờ cúng, vừa làm chỗ ở, vừa có nhà phụ để làm bếp, nơi ăn nghỉ, để công cụ sản xuất, chứa lương thực, thực phẩm...
Du khách khi đến tham quan làng cổ Lộc Yên thường được chủ nhân các ngôi nhà cổ tiếp đón trà nước ân cần và sẵn sàng mời du khách bất cứ những cây trái nào mà chủ nhân có trong vườn nhà, khi thì nải chuối, khi thì dăm ba quả ổi, cam, chùm dâu đất, loòng boong…
Hãy thử một lần đến tham quan làng cổ Lộc Yên, được đứng dưới những ngôi nhà rêu phong, cổ kính; để được đắm mình trong không gian yên ả, thanh bình của làng quê xứ Quảng; được thưởng thức những cây trái đặc trưng của vùng đất này… Du khách như được sống trong thú vui điền viên, tao nhã, trút bỏ hết những lo âu, vướng bận của cuộc sống thường ngày.
AN TRƯỜNG
