Các cuộc bạo động và biểu tình trong hơn 1 tháng qua đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến nền kinh tế Chile. Để thúc đẩy kinh tế tăng trưởng, hôm 2-12, Chính phủ Chile đã công bố gói phục hồi kinh tế trị giá 5,5 tỷ USD và kế hoạch phát hành trái phiếu bằng đồng ngoại tệ.
 |
| Người dân Chile tham gia biểu tình phản đối Chính phủ tại Santiago hôm 23-10-2019. Ảnh: AFP |
Các cuộc biểu tình bạo lực đã bùng phát trở lại ở thủ đô Santiago de Chile vào ngày 12-11, khiến đồng nội tệ nước này rớt giá xuống mức thấp nhất trong lịch sử, giảm hơn 3%, theo đó 784 peso đổi được 1 USD.
Ban đầu là các cuộc biểu tình phản đối việc chính phủ tăng giá vé tàu điện ngầm từ giữa tháng 10 sau đó phát triển thành làn sóng phản đối những bất bình đẳng kinh tế và bất công xã hội. Đã có hơn 80.000 người xuống đường tham gia cuộc tuần hành quy mô lớn do 100 tổ chức đứng ra kêu gọi ở Santiago de Chile. Những người biểu tình yêu cầu Tổng thống Chile Sebastian Pinera từ chức hoặc tiến hành các cải cách xã hội sâu rộng hơn. Biểu tình bạo lực cũng đã xảy ra ở thành phố Concepcion, miền Chile. Tình trạng cướp bóc tại các cửa hàng diễn ra ở thị trấn ven biển Vina del Mar và địa danh du lịch nổi tiếng Valparaiso ở miền Trung Chile.
Các hoạt động kinh tế của nước này trong tháng 10 vừa qua giảm 3,4% so với cùng kỳ năm ngoái và cũng là mức suy giảm mạnh nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008. So với dự báo của giới phân tích thì sự suy giảm hoạt động ở tất cả các lĩnh vực sản xuất, phân phối, tiêu thụ hàng hóa, dịch vụ diễn ra ở mức độ trầm trọng hơn do bất ổn trong xã hội. Các cuộc bạo động đã khiến ít nhất 26 người thiệt mạng và gây tổn thất về kinh tế lên tới 1,5 tỷ USD. Cuộc khủng hoảng này khiến Chile phải rút lại việc đăng cai Hội nghị Thượng đỉnh APEC 2019 và Hội nghị Thượng đỉnh COP 25 của Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu.
Trước làn sóng biểu tình phản đối các chính sách kinh tế của Tổng thống Pinera, hồi đầu tháng 11-2019, Chính phủ đã tiến hành cải tổ và công bố một loạt biện pháp, trong đó có luật bảo đảm mức lương tối thiểu 467 USD/tháng. Bộ Tài chính Chile đã hạ mức dự báo tăng trưởng kinh tế của nước này trong năm 2019 và 2020; theo đó, kinh tế quốc gia Nam Mỹ này năm 2019 được dự báo chỉ tăng 1,4%, giảm so mức mức dự báo 2% đưa ra một tháng trước. Trong khi đó, mức tăng trưởng năm 2020 được dự báo là 1 đến 1,5%, giảm so với mức dự báo 2,3% đưa ra trước đó.
Mới đây, Bộ trưởng Tài chính Chile Ignacio Briones cho biết, chính phủ nước này sẽ đầu tư 2,4 tỷ USD trong gói phục hồi kinh tế nói trên cho các dự án phát triển cơ sở hạ tầng nhằm đối phó với tình trạng mất việc làm và hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ. Ngoài ra, trong năm tới, Chính phủ Chile sẽ tăng 9,8% ngân sách chi tiêu và khiến thâm hụt ngân sách của nước này tăng lên mức 4,4% tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Cùng với đó, trong năm 2020, Chile có kế hoạch bán trái phiếu ngoại tệ có giá trị khoảng 3,5 tỷ USD nhằm đáp ứng nhu cầu về tài chính. Bên cạnh đó, Chile cũng thông báo sẽ tổ chức cuộc trưng cầu ý dân vào năm 2020 nhằm thay thế bản Hiến pháp cũ, đáp ứng đòi hỏi chính của người biểu tình sau gần một tháng khủng hoảng xã hội nghiêm trọng.
Hiến pháp hiện hành, được chính quyền quân sự của cựu Tổng thống Augusto Pinochet ban hành và có hiệu lực từ năm 1980, đã trải qua nhiều lần sửa đổi. Nhưng văn kiện này vẫn không quy định trách nhiệm của nhà nước trong việc cung cấp các dịch vụ về giáo dục và y tế - hai đòi hỏi của hàng triệu người dân Chile xuống đường tuần hành thời gian qua.
Sau nhiều giờ thảo luận giữa liên minh cầm quyền và các đảng đối lập, hôm 15-11, Quốc hội Chile đã bỏ phiếu thông qua việc tổ chức trưng cầu ý dân vào tháng 4-2020. Chủ tịch Thượng viện Jaime Quintana cho biết, trong cuộc trưng cầu tới, cử tri sẽ được hỏi liệu có muốn thay thế bản Hiến pháp hiện hành hay không, và nếu có thì bản mới nên được soạn thảo như thế nào. Đặc biệt, với việc công bố gói phục hồi kinh tế trị giá 5,5 tỷ USD và kế hoạch phát hành trái phiều bằng đồng ngoại tệ mới, hy vọng tình hình kinh tế Chile sẽ được cải thiện và thúc đẩy nền kinh tế phát triển ổn định sau hơn 1 tháng chịu thiệt hại nặng nề bởi các cuộc bạo động và biểu tình.
Đoàn Gia Huy (tổng hợp)
