Hiện nay, hoạt động xây dựng tư nhân diễn ra khá sôi động, góp phần mang lại nguồn thu ngân sách cho thành phố. Tuy nhiên, đây là lĩnh vực dễ xảy ra thất thu thuế nếu không được kiểm soát chặt chẽ.
 |
| Hoạt động xây dựng tư nhân là lĩnh vực cần được kiểm soát chặt nhằm hạn chế xảy ra thất thu thuế. |
Năm 2017, phường An Hải Bắc (quận Sơn Trà) thu được hơn 2 tỷ đồng thuế xây dựng tư nhân/tổng thu ngân sách toàn địa bàn hơn 15 tỷ đồng. Nguồn thu này góp phần quan trọng giúp phường hoàn thành và vượt dự toán thu ngân sách trên địa bàn hơn 40,81%.
Riêng trong quý 1-2018, số thu từ sắc thuế này chưa lớn do từ ra Tết đến nay, hoạt động xây dựng tư nhân trên địa bàn phường không nhiều. Ông Nguyễn Văn Hữu, Phó Chủ tịch UBND phường An Hải Bắc cho biết, lãnh đạo phường luôn xác định đây là nguồn thu cần tích cực khai thác nhằm tăng thu ngân sách, phấn đấu hoàn thành dự toán năm 2018 là 29,540 tỷ đồng, tăng 256,87% so với năm trước.
Số liệu từ Chi cục Thuế quận Sơn Trà cho thấy, trong quý 1-2018, qua rà soát, chi cục đã yêu cầu các cá nhân hoạt động xây dựng kê khai, nộp thuế 1,1 tỷ đồng. Tại quận Hải Châu, dự toán số thu sắc thuế này trong năm 2018 khoảng từ 7-8 tỷ đồng.
Tương tự, tại quận Ngũ Hành Sơn, trong quý 1-2018, Chi cục Thuế quận tiếp nhận 70 hồ sơ thu thuế xây dựng tư nhân với số tiền gần 600 triệu đồng.
Theo thông tin từ Cục Thuế Đà Nẵng, thuế xây dựng nhà ở tư nhân mà thực chất là thuế thu nhập cá nhân của nhà thầu được thực hiện theo hình thức: các cá nhân, nhóm cá nhân nhận thầu xây dựng cho các hộ gia đình, tổ chức là người nộp thuế thì có nghĩa vụ nộp thuế cho chi cục thuế các quận, huyện nơi thực hiện công trình; cơ quan thuế có quyền yêu cầu cá nhân có nhà xây dựng (chủ đầu tư) cung cấp thông tin, tài liệu liên quan đến việc xác định nghĩa vụ thuế của bên nhận thầu và yêu cầu chủ đầu tư phối hợp với cơ quan thuế để thực hiện.
Trường hợp phải ấn định thuế, cơ quan thuế tham khảo đơn giá xây dựng (đồng/m2 sàn nhà) ban hành kèm theo Quyết định số 01/2014/QĐ-UBND ngày 14-1-2014 của UBND thành phố Đà Nẵng và đơn giá nhân công kèm theo Công văn số 4097/CT-THNVDT ngày 4-12-2015 của Cục Thuế Đà Nẵng.
Tuy nhiên trên thực tế, việc thực hiện chưa đồng bộ nên vẫn diễn ra tình trạng người dân, chủ thầu cố ý chây ỳ việc nộp thuế xây dựng tư nhân. Ông Nguyễn Quang Nam, Chi cục trưởng Chi cục Thuế quận Ngũ Hành Sơn cho biết, phần lớn các công trình xây dựng nhà ở tư nhân đều được thực hiện thông qua giao dịch hợp đồng viết tay và trả tiền mặt nên việc quản lý thu các khoản thuế liên quan còn bất cập.
Nhiều chủ thầu, đặc biệt là cá nhân, nhóm cá nhân hành nghề xây dựng tư nhân không thực hiện việc kê khai nộp thuế. Mặt khác, nhiều chủ công trình không cung cấp thông tin bên nhận thầu, cố tình né tránh cơ quan thuế, nhất là tại các khu vực có dự án tái định cư...
Vì vậy, khi có phát sinh các công trình xây dựng, cán bộ thuế các phường đến yêu cầu kê khai và nộp thuế thì chủ nhà, nhà thầu lánh mặt, không cung cấp thông tin, trong khi Nhà nước chưa có các biện pháp chế tài đủ mạnh nên việc thực hiện còn khó khăn.
Để quản lý tốt nguồn thu này, các chi cục thuế địa phương đang tích cực thực hiện các giải pháp tránh thất thu thuế cho Nhà nước. Cụ thể, Chi cục Thuế quận Ngũ Hành Sơn chỉ đạo các đội thuế phường phối hợp với Văn phòng quản lý đất đai quận nắm bắt thông tin, kiểm tra hoạt động xây dựng, rà soát các hộ có công trình xây dựng để đưa vào quản lý thu thuế; đồng thời, phối hợp với UBND các phường, bộ phận địa chính, tổ dân phố... tuyên truyền các luật thuế đến người dân.
Chi cục Thuế quận Sơn Trà đã yêu cầu các đội thuế phường phối hợp với ban, ngành, đoàn thể, tổ trưởng nắm bắt, xác định số lượng, diện tích, kết cấu nhà, vật kiến trúc xây dựng. Đối với các trường hợp xây dựng nhà ở không có giấy phép, xây dựng nhà ở trên đất nông nghiệp, đội thuế báo cáo UBND phường mời chủ nhà đến để xử lý vi phạm; hướng dẫn người dân làm đơn xin chuyển mục đích sử dụng đất. Chi cục còn chỉ đạo đội kiểm tra thường xuyên kiểm tra địa bàn, phúc tra các hồ sơ thu thuế xây dựng tư nhân nhằm tránh thất thu thuế. Đây cũng là những biện pháp mà các chi cục thuế khác đang triển khai.
Ông Nguyễn Việt Tiến, Chi cục Thuế quận Hải Châu cho biết, từ năm 2016 đến nay, đơn vị đã tham mưu lãnh đạo quận triển khai quy định người xây nhà phải hoàn thành nghĩa vụ tài chính mới được cấp giấy phép xây dựng nhà ở. Hiện đơn giá được áp dụng trên toàn địa bàn quận là 600.000 đồng/m2 sàn. Cách làm này sẽ hạn chế rất lớn tình trạng thất thu thuế trong lĩnh vực xây dựng tư nhân.
Bài và ảnh: MẪU ĐƠN
