Thời gian qua, đại đa số người dân nghiêm túc, tự giác, tự nguyện thực hiện các quy định của các cơ quan chức năng trong công tác phòng, chống Covid-19. Tuy nhiên, bên cạnh đó còn có một bộ phận không nhỏ người dân thiếu ý thức, thiếu trách nhiệm, thờ ơ, vô cảm với công cuộc đấu tranh phòng, chống dịch.
Ngày càng có nhiều hành vi diễn ra gây bức xúc trong dư luận như trốn khỏi nơi cách ly, không tuân thủ quy định về cách ly; từ chối, trốn tránh việc áp dụng biện pháp cách ly, cưỡng chế cách ly; không khai báo y tế, khai báo không đầy đủ hoặc khai báo gian dối... Vẫn còn có những cơ sở kinh doanh các dịch vụ như massage, karaoke… ngang nhiên hoạt động bất chấp các quy định của pháp luật về phòng, chống dịch bệnh.
Ngày ngày trên các trang mạng xã hội vẫn còn những thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, thông tin xuyên tạc về tình hình Covid-19, gây dư luận xấu, làm ảnh hưởng đến công tác phòng, chống dịch của đất nước ta. Vẫn còn đó hiện tượng làm hàng giả, hàng kém chất lượng để bán cho người dân đang có nhu cầu trong thời gian dịch bệnh hoành hành; những hành vi đưa trái phép thuốc, vật tư y tế dùng vào việc phòng, chống Covid-19 ra khỏi biên giới đất nước để thu lợi bất chính…
Nghiêm trọng hơn, gần đây, nước ta đã xảy ra nhiều vụ việc đe dọa, lăng mạ, xúc phạm danh dự, nhân phẩm người thi hành công vụ, thậm chí là dùng vũ lực để cản trở, chống đối người thi hành công vụ phòng, chống dịch bệnh. Nhiều trường hợp bất hợp tác với giọng điệu xuyên tạc, lý sự cùn, thách thức dư luận, vin vào cái cớ nhân quyền để bao che cho hành động ích kỷ, coi thường pháp luật, đi ngược lại chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước, nỗ lực chung của toàn dân tộc Việt Nam, làm thiệt hại đáng kể đến công cuộc đấu tranh chống lại đại dịch của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta.
Thiết nghĩ, trong bối cảnh Covid-19 đang còn những diễn biến rất phức tạp, đòi hỏi sự chung tay góp sức của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta thì những hành vi trên không thể chấp nhận được. Nên chăng, đã đến lúc các cơ quan chức năng, cụ thể là các cơ quan tiến hành tố tụng cần vào cuộc quyết liệt hơn nữa bằng các chế tài hình sự, vì chế tài hình sự là chế tài nghiêm minh nhất, đủ sức răn đe nhất để xử lý các hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến Covid-19. Qua các biện pháp đó sẽ bảo đảm tính răn đe kịp thời để giáo dục làm gương, mang tính chất phòng ngừa chung đối với toàn xã hội hiện nay.
Cụ thể, các cơ quan tiến hành tố tụng cần tăng cường áp dụng thủ tục rút gọn trong các vụ án liên quan đến Covid-19. Thủ tục rút gọn trong tố tụng hình sự là một thủ tục đặc biệt có ý nghĩa pháp lý và xã hội sâu sắc trong bối cảnh tình hình Covid-19 hiện nay. Thủ tục này vừa là cơ sở pháp lý để các cơ quan tiến hành tố tụng giải quyết nhanh chóng, kịp thời nhiều vụ án, mang ý nghĩ răn đe, giáo dục hết sức nhân văn và sâu sắc, vừa tiết kiệm được thời gian, tiền bạc và công sức trong quá trình giải quyết vụ án; đồng thời bảo vệ quyền và lợi ích của Nhà nước, các quyền và lợi ích hợp pháp của công dân.
Điều 456 (Bộ Luật Tố tụng hình sự) quy định về Điều kiện áp dụng thủ tục rút gọn thứ nhất, người thực hiện hành vi phạm tội bị bắt quả tang hoặc người đó tự thú; thứ hai là sự việc phạm tội đơn giản, chứng cứ rõ ràng; thứ ba là tội phạm đã thực hiện là tội phạm ít nghiêm trọng; thứ tư, người phạm tội có nơi cư trú, lý lịch rõ ràng.
Các hành vi sai trái cần phải có một chế tài đủ mạnh để răn đe kịp thời, xử lý mạnh bằng chế tài hình sự để ngăn ngừa những hành vi này tiếp diễn trong xã hội gây bức xúc trong nhân dân và điều đó phù hợp với các điều kiện để áp dụng thủ tục rút gọn trong tố tụng hình sự.
Thiết nghĩ, đã đến lúc các cơ quan tiến hành tố tụng cần mạnh tay áp dụng các biện pháp, chế tài hình sự thông qua thủ tục rút gọn trong tố tụng hình sự để kịp thời sự lý nghiêm các hành vi vi phạm, chống đối, coi thường pháp luật của một số đối tượng trong bối cảnh toàn Đảng, toàn dân và toàn quân đang ra sức, đồng lòng chung tay đẩy lùi Covid-19. Qua đây vừa có ý nghĩa răn đe, giáo dục, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức trong việc chấp hành pháp luật trong việc xây dựng nền pháp chế xã hội chủ nghĩa. Đảng, nhà nước và nhân dân ta luôn tạo mọi điều kiện để người dân thực hiện các quyền cơ bản của mình nhưng sẽ rất cứng rắn đối với các hành vi vi phạm pháp luật, nhất là trong bối cảnh hiện nay rất cần sự chấp hành pháp luật của mọi người để vượt qua Covid-19.
THÁI HUY ĐỨC
Giảng viên Khoa Nhà nước và Pháp luật - Trường Chính trị thành phố
