Trả lời câu hỏi này, trước hết cần xác định sông Hàn bắt đầu từ đâu và kết thúc nơi nào.
Sách Đại Nam nhất thống chí, quyển VII tỉnh Quảng Nam, phần Núi sông có chép: “Sông Cẩm Lệ ở địa giới hai huyện Diên Phước và Hòa Vang, có hai nguồn: một nguồn từ trong động Man nguồn Lỗ Đông chảy ra gồm hai nhánh, một nhánh từ núi Kiền Kiền trong động Man qua phía tây nam nguồn Lỗ Đông làm sông Lỗ Đông; một nhánh từ núi Vịnh Phàm trong động Man chảy qua nguồn Lỗ Đông làm sông Vịnh Phàm, lại qua đồn cũ Hội Thành, chảy về phía nam 3 dặm qua thôn Đông Cao thì hai nguồn hợp nhau; lại chảy về phía đông 17 dặm qua xã Bồ Bản, có sông Thạch Bồ (còn gọi là sông Yên – NV) chảy vào; lại chảy về phía đông chừng 5 dặm qua xã Cẩm Lệ, làm sông Cẩm Lệ, lại chảy chừng 7 dặm, qua xã Hóa Khuê Trung (nay là phường Khuê Trung, quận Cẩm Lệ - NV) và Hóa Khuê Tây làm thành sông Hàn, rồi đổ ra cửa biển Đà Nẵng”.
 |
| Ngã ba sông: (1) sông Cẩm Lệ, (2) sông Đò Toản (còn gọi là sông Cổ Mân) và (3) sông Hàn. |
Cũng theo sách đã dẫn, đổ vào hạ lưu sông Cẩm Lệ có sông Cổ Mân (Đại Nam nhất thống chí chép là “kênh Cổ Mân”), dân gian gọi là sông Cái, nối từ hạ lưu sông Vĩnh Điện đi qua làng Cổ Mân, nay thuộc phường Hòa Xuân, quận Cẩm Lệ. Chính ở ngã ba sông này là nơi bắt đầu của sông Hàn, cũng là ranh giới thiên nhiên giữa quận Cẩm Lệ, quận Hải Châu và quận Ngũ Hành Sơn, thành phố Đà Nẵng.
Như thế, trả lời câu hỏi ở trên, Đà Nẵng hiện có 6 cây cầu bắc qua sông Hàn, theo thứ tự từ thượng nguồn đến hạ lưu, gồm: Cầu Tiên Sơn, cầu Trần Thị Lý, cầu Nguyễn Văn Trỗi, cầu Rồng, cầu Sông Hàn và cầu Thuận Phước. Những cây cầu khác từ ngã ba sông ngược lên, gồm cầu Hòa Xuân, cầu Nguyễn Tri Phương, cầu Cẩm Lệ, cầu Đỏ đều bắc qua sông Cẩm Lệ.
Đã có không ít người nhầm lẫn giữa sông Hàn và sông Cẩm Lệ. Ví như bản tin dự báo thời tiết thường hay đọc “Sông Hàn tại Cẩm Lệ” để nói mực nước ở Trạm thủy văn đặt ngay bên cầu Cẩm Lệ. Nói “sông Hàn ở Cẩm Lệ” là vừa sai địa lý, vừa không chính xác về mực nước thực tế cần cảnh báo vào mùa mưa lũ. Bởi lẽ, ngoài thực địa, từ Trạm thủy văn Cẩm Lệ đến ngã ba sông nói trên, nơi bắt đầu của sông Hàn, khoảng cách gần hai cây số!
VIÊN PHÚC QUÂN
