Trước đây, do giao thông, đi lại khó khăn nên việc giao lưu, buôn bán ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở miền núi chưa phát triển. Theo tập tục xưa, đồng bào thường trao đổi trong nội bộ theo hình thức sơ khai, trao đổi ngang giá, vật đổi vật, hàng đổi hàng.

Những năm đầu thế kỷ XXI, các nhà khảo cổ phát hiện tại di chỉ Lai Nghi (phường Điện Nam Đông, thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam) hai di vật rất hiếm hoi và độc đáo trong các di tích thuộc giai đoạn sơ kỳ thời đại đồ sắt ở vùng Đông Nam Á của nền văn hóa Sa Huỳnh.

Sách Đại Nam nhất thống chí cho biết: "Năm Thành Thái thứ 11 (1899) đặt thêm huyện Đại Lộc thuộc phủ Điện Bàn". Huyện đường được đặt tại châu Đông Lâm thuộc tổng Đại An (nay thuộc xã Đại Quang).

Cuộc khai quật khảo cứu Trà Kiệu vào thời kỳ 1927-1928 của trường Viễn Đông Bác cổ đã phát hiện tại đây hai phù điêu với hình tượng Rắn thần rất nổi tiếng, vốn là những "linh vật" theo thần thoại trong văn hóa cổ của người Ấn Độ mà người Chăm chịu ảnh hưởng.

Người miền núi Quảng Nam thường kể cho nhau nghe huyền thoại về những con vật, góp phần tô đậm nét sinh động của cuộc sống lao động và sáng tạo của cư dân sơn cước. Trong đó, chuyện kể về chàng rể Rắn và nàng Ch'nêl là một minh chứng.

Sinh thời, vua Tự Đức từng khuyên răn các bề tôi của mình: "Về phần các khanh nên chăm lo bổn phận, theo đúng phép tắc thanh liêm. Đó là điều rất mong mỏi của trẫm vậy". Nhà vua là tác giả của một bài châm được một vị đại thần người Quảng đương triều rất tâm đắc mà đến nay nội dung của nó còn giữ nguyên tính thời sự đối với công tác quản lý cán bộ, giáo dục đạo đức xã hội và phát triển văn hóa đọc.

Tục ăn trầu, ăn thuốc là tập quán ẩm thực lâu đời của dân tộc Ca Dong. Nó thể hiện nét độc đáo trong giao tiếp, ứng xử cộng đồng của tộc người, như cách nói của người Kinh: "Miếng trầu là đầu câu chuyện".

Tại khu vực Bình Triệu (phường Hiệp Bình Phước, thành phố Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh) có một ngôi đền thờ Thành hoàng được xây dựng vào khoảng giữa thế kỷ XIX để thờ phụng, tri ân công đức vị tướng quê Quảng Nam.

Đà Nẵng đứng ở vị trí nào trong việc thu hút khách du lịch quốc tế? Đón năm mới 2025, Đà Nẵng có những hoạt động gì nổi bật? (Hoàng Linh, Cẩm Lệ, Đà Nẵng)

Có một giai thoại kỳ thú liên quan đến tài thuyết khách của chí sĩ Phan Châu Trinh, từng được cố học giả Nguyễn Văn Xuân nhắc đến trong cuốn "Phong trào Duy Tân" cùng lời cảm thán: Biết bao nhiêu sách vở ở Việt Nam kể tài của các tay sách sĩ ngoại quốc mà không bao giờ nhắc giai thoại này thì quả "bụt nhà không thiêng"...

Những thửa ruộng bậc thang nằm cheo leo trên các sườn núi cao dưới quần sơn Ngọc Linh thể hiện sức sống mãnh liệt của người Xơ Đăng từ bao đời nay. Trong không gian văn hóa truyền thống, lễ cúng thần Núi (Phô ngong) là một trong những lễ cúng lớn của người Xơ Đăng trong năm.

Đò Khách là một bến đò ngày xưa nằm trên sông đào đoạn qua vùng Đông làng Phong Lục, thuộc xứ đất Đại Hoa; nay là khối phố Phong Lục Đông Nam, xã Điện Thắng Nam, thị xã Điện Bàn; cách trụ sở UBND xã Điện Thắng Nam 300m về phía tây, bên cạnh công trình Đập dâng Thanh Quýt. Gọi vậy, bởi ngày xưa nơi này có người chèo đò tên là Đỗ Khách ngày đêm đưa khách qua sông.

Dưới chân một ngọn đồi thoai thoải ở thôn Trà Linh Tây (xã Hiệp Hòa, huyện Hiệp Đức, tỉnh Quảng Nam) có hai ngôi mộ nằm cạnh nhau, được xây bằng đá suối rất đẹp. Tuy hai ngôi mộ có kiến trúc như nhau nhưng người dân địa phương gọi cái này là "mộ", còn cái kia là "mả". Vì sao lại thế?

Khi nói đến Tổng đốc Hoàng Diệu, người Hà Nội thường nhắc đến hai câu trong Chính khí ca: Trời cao, biển rộng đất dày/ Núi Nùng sông Nhị đất này còn ghi. Các nhà nghiên cứu thì lại thường nhắc đến hai dấu ấn của ông tại đây là Bia Lệnh cấm trừ tệ và Biểu trần tình - tờ biểu ông gửi về triều đình Tự Đức trước khi thắt cổ chết theo thành.

Đồng bào các dân tộc thiểu số ở miền núi từ lâu đời đã gắn bó với tập quán canh tác nương rẫy. Cuộc sống vật chất và tinh thần của bà con cũng bắt nguồn, nảy sinh từ "nền văn minh nông nghiệp nương rẫy". Phương thức canh tác nương rẫy luôn lệ thuộc vào thiên nhiên, nảy sinh tín ngưỡng đa thần, trong đó có tục thờ thần Lúa.

Từ xa xưa, nghề buôn nguồn ở đất Quảng không chỉ mang lại lợi ích kinh tế và thúc đẩy giao thương mà còn gắn liền với sự ra đời các địa danh và di sản văn hóa phi vật thể độc đáo.

Ở làng Bình Yên (xã Phước Ninh, huyện Nông Sơn) bên sông Thu Bồn có một ngôi miếu gọi là Dinh Ông thờ Thành hoàng làng, những vị Tiền hiền - Hậu hiền có công khai đất, lập làng. Đặc biệt còn thờ một nhân vật mà rất ít nơi ở Quảng Nam thờ cúng, đó là Cao Các Đại Vương. Vì sao vị tướng nhà Đinh này lại được thờ tự tại một ngôi miếu ở xứ Quảng?

Trong phòng trưng bày nghệ thuật diễn xướng của Bảo tàng Văn hóa dân gian Hội An có hình tượng về múa thiên cẩu. Đây là loại hình múa linh vật huyền thoại, đậm sắc màu tín ngưỡng tâm linh đã để lại dấu ấn rất đặc trưng trải qua nhiều thế hệ của một bộ phận cư dân Hội An và du khách muôn phương.

Dân tộc Cơ tu có tập quán canh tác nương rẫy theo phương thức hỏa canh. Trên cùng một đám rẫy, họ thường chia thành 2 khoảnh, một nửa trồng lúa tẻ (haroo kasai) một nửa trồng lúa nếp (haroo đeep). Bà con đã tích lũy được nhiều kinh nghiệm trong việc bảo quản và chế biến hạt gạo nếp thành nhiều món ăn đúng theo tập quán ẩm thực truyền đời của dân tộc mình.

Hơn một thế kỷ trước, tiếng trống tân học ở đất Quảng được tôn vinh sứ mệnh "đuổi ma cổ hủ", thu hút số người theo học lối mới ngày càng đông, tạo ra mối nguy cơ đối với nền thống trị của thực dân, phong kiến đương thời.

Hiện nay, cuộc sống có nhiều đổi thay, lễ ăn cưới có thể linh đình hơn xưa nhưng người Ve vẫn lưu giữ phong tục củi hứa hôn như là thông điệp tình yêu vô giá trong lễ cưới mà không có sính lễ nào có thể thay được.

Đã có hàng trăm tác phẩm viết về Phan Châu Trinh, nhưng có lẽ Phan Châu Trinh (của Phan Khôi) và Phan Tây Hồ tiên sinh lịch sử (của Huỳnh Thúc Kháng) là những tác phẩm "đặc biệt" nhất!

Ký hậu, tức gửi giỗ, là hiện tượng xã hội học mang đậm tính nhân văn ở đất Quảng xưa. Nghiên cứu các di sản Hán Nôm ở huyện Đại Lộc (Quảng Nam) có thể "thu hoạch" một số thông tin lý thú về tập quán độc đáo này.

Núi thiêng Ngọc Linh cung cấp nguồn nước dồi dào cho đồng bào Xơ Đăng trong sinh hoạt hằng ngày, trong trồng lúa, chăn nuôi gia súc, đảm bảo cái ăn cái mặc, sự tồn tại, phát triển của con người và sáng tạo nên các giá trị văn hóa, tinh thần mang đậm bản sắc dân tộc.

Đình làng Hà Nha được xây dựng cách đây hơn 250 năm, gắn với quá trình khẩn hoang, khai phá lập nên làng xã ở vùng đất Hà Nha nói riêng, Đại Đồng (huyện Đại Lộc) nói chung. Ngày nay đình không còn nữa nhưng nhiều sự kiện, dấu ấn lịch sử cách mạng quan trọng của địa phương liên quan đến ngôi đình qua các thời kỳ vẫn còn trong tâm thức của người dân Hà Nha.

Có ý kiến cho rằng, Kinh Môn quận công Nguyễn Văn Nhơn là người gốc làng Nại Hiên Đông (phường Nại Hiên Đông, quận Sơn Trà, thành phố Đà Nẵng). Có lý do để tin điều đó!

Ẩn mình trong khu vườn khá rộng lớn, mát mẻ đầy bóng cây xanh bên đường Tôn Đức Thắng, phường Tân An, thành phố Hội An là một ngôi chùa cổ kính, rêu phong. Ngôi chùa được xây dựng theo lối kiến trúc "tiền Công, hậu Quốc" (1), kết hợp hài hòa giữa truyền thống với hiện đại, bao phủ màu thời gian của sự tĩnh lặng, yên bình. Đó là chùa Chúc Thánh, dân gian thường gọi Tổ đình Chúc Thánh.

Dân tộc Cơ tu có nhiều lễ hội truyền thống như lễ Kết nghĩa, lễ Mừng mùa, lễ Cúng đất lập làng, lễ Cúng thần Núi... Trong hệ thống lễ hội cộng đồng này, lễ Cúng thần Núi (Tấc Ka Coong hay Puy Dàng xứ) là lễ hội lớn. Đây là lễ thức phản ánh rõ nét tín ngưỡng đa thần của đồng bào Cơ tu.

Cái tên Trảng Nhật đã đi vào lịch sử của vùng đất thiêng Điện Hòa và Điện Thắng trong các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm gần một thế kỷ qua và hiện nay đang trên đà phát triển công nghiệp và dịch vụ thương mại theo hướng đô thị đầy triển vọng trong tương lai.

Trong các bài nghiên cứu về Champa, một số tác giả cho rằng, Quảng Nam xưa tương ứng với "tiểu quốc" Amarāvati của Champa.

Trong lịch sử nhiều lần tên một số làng xã đã bị thay đổi do nhiều lý do khác nhau. Xin đơn cử một lần đổi tên tiêu biểu vào năm Minh Mạng thứ 5, 1824.

Chí sĩ Phan Châu Trinh có thói quen lưu trữ rất cẩn thận tài liệu cá nhân. Các thư từ quan trọng của mình đều được ông tự tay chép lại hoặc nhờ người khác chép. Trong chuyến từ Pháp trở về nước vào tháng 5-1925, cụ Phan mang về rất nhiều tài liệu. Đây là kho di cảo quý giá, giúp hậu thế hiểu thêm về bản lĩnh, trí tuệ và mối quan hệ sâu rộng của một nhà ái quốc vĩ đại đầu thế kỷ XX.

Đại Bình nằm ở vị trí tuyệt đẹp, lưng tựa vào núi, mặt hướng ra đầu nguồn dòng Thu Bồn. Đây được cho là một trong những làng cổ đẹp vào bậc nhất ở miền sơn cước của đất Quảng.

Là tộc người thiểu số định cư khá lâu đời trên dãy Trường Sơn, đồng bào Ve ở huyện Nam Giang (Quảng Nam) đã tạo cho mình những nét văn hóa riêng biệt, độc đáo, trong đó có những sản phẩm đan lát thủ công truyền thống đặc sắc, tinh tế và bền chắc, được chế tác từ tre, nứa, mây tại địa vực sinh sống.