- Văn Miếu hay Văn Thánh là cách gọi tắt của Văn Thánh Miếu, ngôi miếu thờ vị Thánh về văn (Khổng Tử) - người được hậu thế tôn vinh là Vạn Thế Sư Biểu (Người thầy của muôn đời). Ngôi miếu này thường có nhiều tên gọi khác: Tiên Sư Miếu, Khổng Tử Miếu, Chí Thánh Miếu, hoặc có nơi gọi là Chí Thánh Tiên Sư Miếu.

Trong sách Phủ biên Tạp lục, Quyển thứ VI Nói về thổ sản, nhà bác học Lê Quý Đôn đã dành nhiều trang để mô tả cặn kẽ về các loại đồng hồ của phương Tây (ông gọi là "Tây dương"), qua đó nói đến một người Việt Nam đã "qua mặt" hai người giỏi về đồng hồ - một bên Tây, một bên Tàu - để sửa chữa loại đồng hồ quá mới đối với người nước ta lúc bấy giờ.

Mẹ tôi vừa đến Bệnh viện Y học Cổ truyền Đà Nẵng chữa bệnh, được các y, bác sĩ tại đây thực hiện phương pháp "Hỏa long cứu". Bà không rõ nguồn gốc phương pháp chữa bệnh này ra sao mà có tên gọi như thế và hiệu quả của nó như thế nào.

"Bộ luật Hồng Đức" thời nhà Lê có những tiến bộ nào so với "Hoàng Việt luật lệ" thời Nhà Nguyễn?

Chuyên mục Cửa sổ Tri thức ngày 28-7-2024 có nói đến một người phụ nữ tên Rịa được đặt tên thành phố Bà Rịa, thành phố tỉnh lỵ của tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Ở nước ta còn có tỉnh, thành nào cũng được đặt theo tên phụ nữ như thế nữa không?

Hôm rồi cháu tôi đi học về, khoe là Tết Trung thu năm nay được vô nhóm hát múa bài "Rước đèn tháng Tám". Nghe tôi nói xưa ông nội cũng từng hát bài đó, cháu tròn mắt ngạc nhiên hỏi: Vậy bài này lâu vậy hả ông, do ai viết ông hè?

Mối dây "họ hàng" giữa Hội An và Faifo từ lâu đã được các nhà nghiên cứu phân tích, nhận định. Tác giả Đồ Quang Chính, trong cuốn Lịch sử chữ Quốc ngữ 1620-1658 (Sài Gòn, NXB Ra Khơi, 1972, tr.21), cho rằng gốc của từ đó là Hải Phố (nơi buôn bán ở bờ biển).

* Mống được hình thành như thế nào và có mấy loại? Câu ca "Mống Cu Đê, chạy về dọn gác/ Mống Cửa Đại, cá mại chết khô" có ý nghĩa ra sao? (Nguyễn Thành Hữu, Hòa Vang, Đà Nẵng).

* Dưới thời phong kiến có những tước vị nào? Thời Nhà Nguyễn phong tước cho công thần vì sao chỉ để tên trước như Thoại Ngọc Hầu, Dương Oai Hầu mà không ghi là Nguyễn Văn Thoại, Nguyễn Phúc Dương? (Nguyễn Văn Bản, Hòa Vang, Đà Nẵng).

* Mấy cụ làng tôi cho rằng miếu và miễu là hai cách gọi khác nhau của cùng một dạng di tích dân gian. Điều này liệu có đúng không? (Trần Minh, Điện Dương, Điện Bàn, Quảng Nam).

* Chuyên mục Cửa sổ Tri thức trên ĐNCT số Chủ nhật 18-6-2023 có nói về các địa danh Răm, Ri, Liêu trong câu đối của chí sĩ Trần Quý Cáp "Lúc lắc đò đưa Tý, Sé, Kẽm/ Gập ghềnh chân bước Răm, Ri, Liêu". Vậy các địa danh này gốc gác ra sao và thuộc địa phận nào ở tỉnh Quảng Nam ngày nay? (Nguyễn Quang Ta, quận Cẩm Lệ, Đà Nẵng).

Dưới triều Nguyễn, trên đất Quảng Nam có 7 nhà trạm để chuyển các loại công văn của triều đình đến các địa phương. 7 trạm này được đặt ở những đâu và người ta dùng phương tiện gì để chuyển công văn qua các trạm? (Lê Quang Mỹ, Sơn Trà, Đà Nẵng).

* Theo tôi được biết thì "Bà Rịa" trong địa danh Bà Rịa - Vũng Tàu là một phụ nữ. Xin cho hỏi, bà có hành trạng như thế nào mà được đặt tên cho tỉnh này? (Lê Ngọc Trâm, quận Cẩm Lệ, Đà Nẵng).

* Bang giao quốc tế giữa Việt Nam và Hoa Kỳ đã có từ lúc nào và ai là sứ giả Việt đầu tiên sang xứ Cờ hoa? (Trần Mỹ Hoàng, quận Hải Châu, Đà Nẵng).

* Về thăm đất Bến Tre, tôi nghe người dân nơi đây kể chuyện về "Ông già Ba Tri", tuy nhiên vẫn chưa biết cụ thể thế nào. Rất mong quý báo nói rõ ngọn nguồn giùm. (Đặng Thanh, quận Liên Chiểu, Đà Nẵng).

* Trong lần ra thăm Ninh Bình nhân kỷ niệm 1.055 năm Nhà nước Đại Cồ Việt (968-2023) tôi có nghe giới thiệu về long sàng của vua Đinh Tiên Hoàng nhưng chưa rõ sự tích. Mong quý báo thông tin thêm về hiện vật được xếp hạng bảo vật quốc gia này. (Trần Ngọc Quảng, huyện Hòa Vang, Đà Nẵng).

* Tôi đọc thấy có tài liệu cho rằng từ "gác" trong câu ca dao "Trong đời có bốn cái ngu/ Làm mai, lãnh nợ, gác cu, đánh chầu" là cái gác để nuôi chim cu. Theo tôi, cách giải thích này hình như có gì đó chưa ổn? (Nguyễn Quang Tri, Hòa Vang, Đà Nẵng).

* Nhân vật chính trong câu ca "Gái đâu có gái lạ đời/ Con vua lại lấy hai đời chồng vua" có phải là Công chúa Ngọc Hân? (Trần Quảng Văn, quận Cẩm Lệ, Đà Nẵng).

Ở Hội An (Quảng Nam), đậu hủ và tào phớ là tên gọi chỉ hai món ăn riêng biệt hay là hai cách gọi của một món ăn nổi tiếng?

* Lâu nay tôi thường nghe nói trong âm lịch có ngày Sóc và ngày Vọng nhưng thực sự chưa rõ đó là những ngày gì. Mong quý báo giải thích. (Trương Quang Thành, quận Liên Chiểu, Đà Nẵng).

Trong buổi trà dư tửu hậu vừa qua, mọi người trố mắt ngạc nhiên khi một anh bạn nói cái ca dùng để uống nước là từ gốc Pháp. Tiếng Việt có nhiều từ gốc Pháp dễ làm người ta nghĩ là từ thuần Việt như thế không?

Lâu nay, việc liệm thi hài người chết đưa vào quan tài, có người gọi là "tẩm liệm" nhưng cũng có người gọi là "tẩn liệm". Vậy, chính xác phải gọi như thế nào cho đúng?

Tôi nghe nói tên gọi Thành phố Hồ Chí Minh có từ rất lâu chứ không phải chỉ mới có sau năm 1975. Xin quý báo cho biết rõ hơn về điều này...

* Cuốn sách đầu tiên in bằng tiếng Việt có tên là gì, hiện được lưu giữ ở đâu và giá trị ra sao? (Trần Minh Thành, quận Sơn Trà, Đà Nẵng).

Ngày 7 tháng 5 hằng năm là kỷ niệm Chiến thắng Điện Biên Phủ. Nhưng ít người biết về chiến thắng "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không", mong quý báo cho biết thông tin về sự kiện này.

Người ta nói Quảng Nam là "quê hương" của một loại vải có tên là xi-ta. Loại vải này được dệt như thế nào và vì sao lại có tên như thế?

Rẽ trái đường DT605 nơi giáp ranh giữa xã Hòa Tiến (huyện Hòa Vang) với xã Điện Hòa (thị xã Điện Bàn), chạy trên đường bê-tông tầm 1km tôi thấy có một cây cầu đường sắt bắc qua con sông hẹp...

Vừa rồi trong chuyến thăm đình Thắng Tam ở Vũng Tàu tôi nghe người dân địa phương cho biết đình này cũng có liên quan đến địa danh Vũng Tàu. Mong quý báo giải thích rõ thêm...

Trong một buổi cà phê bàn về chuyện sáng tác, mấy người bạn tỏ ý không đồng nhất cách hiểu về hai từ tác gia và tác giả. Rất mong quý báo nói rõ thêm (Trương Hồng Minh, Liên Chiểu, Đà Nẵng).

Xưa ở làng tôi có miễu thờ "Bà Dàng". Xin cho biết "Bà Dàng" có phải là người Chăm không và "Bà" có công trạng gì hay uy lực thần thánh nào mà nhiều làng phải lập miễu thờ?...

* Tôi thấy nhiều người khi nói chuyện hay nói cụm từ "nhớ bà lai" nhưng không rõ nghĩa cụ thể là như thế nào. Mong quý báo giải thích giùm. (Nguyễn Trường Lực, quận Hải Châu, Đà Nẵng).

"Bồng em mà bỏ vô nôi. Cho mẹ đi chợ mua vôi ăn trầu. Mua vôi chợ Quán, chợ Cầu. Mua cau Vĩnh Điện, mua trầu Hội An". Trong bài hát ru này, chợ Cầu nằm ở đâu? Bài hát có những dị bản nào khác?

Trong câu ca dao "Tiếng đồn mì Quảng Phú Chiêm/ Cao lầu phố Hội, mắm nêm Cẩm Hà", địa danh của món mì Quảng ở đây là Phú Chiêm hay Phú Triêm?...

Cột cờ ở Kinh thành Huế được xây dựng từ bao giờ và đóng vai trò ra sao đối với lịch sử và cảnh quan của cố đô Huế?...