Bahrain sẽ cho phép “tất cả các chuyến bay đến và đi từ Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE)” bay qua không phận của mình. Tuyên bố này được cho là một động thái mở cửa không phận cho cả Israel và đánh dấu bàn cờ chính trị ở khu vực Trung Đông đang dịch chuyển sau thỏa thuận Israel - UAE.
 |
| Chuyến bay của hãng El Al hạ cánh ở Abu Dhabi (Các tiểu vương quốc Arab thống nhất) ngày 31-8. Chuyến bay này đã đi qua không phận Saudi Arabia. Ảnh: AP |
Hãng thông tấn nhà nước Bahrain BNA cho biết, tuyên bố của Bahrain được đưa ra chỉ một vài ngày sau khi Saudi Arabia khẳng định sẽ cho phép các chuyến bay của Israel đến UAE đi qua không phận của mình. Bahrain không nhắc đến Israel như cách mà Saudi Arabia đã làm, nhưng giới phân tích cho rằng đảo quốc trên vịnh Ba Tư hàm ý mở không phận cho Israel. Tuyên bố nói trên cũng không đề cập Iran hay Qatar - những quốc gia mà Bahrain, Saudi Arabia và UAE đang tẩy chay.
Theo hãng tin AP, các chuyến bay giữa Bahrain và UAE hiện phải bay vòng quanh ở phía bắc không phận Qatar bởi Doha không mở cửa cho các nước tẩy chay mình. Trong khi đó, các chuyến bay của Iran đến UAE không nhất thiết phải tiến vào không phận của Bahrain.
Bahrain là nơi đồn trú của hạm đội số 5 hải quân Mỹ và có căn cứ hải quân Anh. Tại Bahrain còn có một cộng đồng Do Thái sinh sống. Vương quốc này dần dần tạo dựng mối quan hệ với Israel. Hãng AP cho biết, chính Quốc vương Bahrain Hamad bin Isa Al Khalifa đã thúc đẩy ý tưởng chấm dứt việc các nước Arab tẩy chay Israel. Vì vậy, việc Bahrain là nước tiếp theo tiếp bước Saudi Arabia hay UAE là điều đã được dự đoán. Sau Bahrain, Oman có thể có hành động tương tự.
Hồi đầu tuần này, Cố vấn cao cấp của Nhà Trắng Jared Kushner, con rể của Tổng thống Donald Trump cùng phái đoàn của Mỹ và Israel đáp chuyến bay thương mại đầu tiên từ Tel Aviv đến Israel. Việc chuyến bay đặc biệt này đã đi qua không phận Saudi Arabia là dấu hiệu cho thấy Riyadh ủng hộ thỏa thuận bình thường hóa quan hệ giữa Israel và UAE, do Mỹ làm trung gian. Hãng thông tấn WAM của UAE dẫn lời ông Kushner đề nghị các nước Arab khác có thể nhanh chóng có các động thái như tiểu vương quốc này, nghĩa là bình thường hóa với Israel. Sau chuyến công cán đến UAE, ông Kushner còn lần lượt dừng chân ở Bahrain, Saudi Arabia và Qatar.
Theo hãng Reuters, trong lúc chưa có quốc gia Arab nào thể hiện sẵn sàng tiếp bước UAE, thì Saudi Arabia - nước giàu có ở Trung Đông - lại cho phép chuyến bay của hãng El Al chở ông Kushner và các quan chức Israel bay qua không phận. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu ca ngợi quyết định của Saudi Arabia, cho rằng đây là “những lợi ích của một nền hòa bình thực sự”. Với quyết định của Saudi Arabia, UAE trở thành trung tâm du lịch cho người Israel, giúp Israel và UAE củng cố về tài chính để duy trì thỏa thuận hòa bình cũng như cải thiện du lịch.
Saudi Arabia lý giải, quyết định mở cửa không phận không chỉ dành riêng cho Israel, mà nó là một phần của thỏa thuận lớn hơn để mở rộng hợp tác với tất cả các nước, ngay cả với những quốc gia mà họ không có quan hệ ngoại giao như Israel. Tuy nhiên, Riyadh vẫn yêu cầu phải có một thỏa thuận cuối cùng về quy chế đối với người Palestine. “Việc mở cửa không phận với Israel không có nghĩa Saudi Arabia thay đổi lập trường của mình đối với Palestine, Ngoại trưởng Saudi Arabia - Hoàng tử Faisal bin Farhan Al Saud viết trên Twitter.
Theo các nhà quan sát, Saudi Arabia rõ ràng muốn duy trì vị thế dẫn dắt các nước khối Arab trong vấn đề Palestine, nhưng vẫn muốn bắt tay với Israel. Song, theo báo USA Today, Quốc vương Salman của Saudi Arabia vốn thân với người Palestine hơn so với con trai mình, Thái tử Muhammed bin Salman (MBS).
Báo USA Today cũng cho rằng, các nước Arab có lẽ đang chờ đợi cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào đầu tháng 11 tới rồi mới đưa ra cam kết mới về việc bình thường hóa quan hệ với Israel. Nhiều khả năng ông Kushner sẽ thành công trong việc thúc đẩy các nước Arab tham dự lễ ký kết thỏa thuận Israel - UAE vào tháng 9 này. Đây là thắng lợi của Mỹ, Israel, UAE và giờ đây có thêm Saudi Arabia và Bahrain cùng chia sẻ những lợi ích khi kiềm chế ảnh hưởng của Iran tại Trung Đông.
PHÚC NGUYÊN
