Giữa cũ và mới

Kể từ ngày 1-10, Sở Lao động-Thương binh và Xã hội ngừng cấp thẻ KCB miễn phí cho trẻ em dưới 6 tuổi và bàn giao danh sách đã được cấp thẻ cho BHXH phối hợp cùng Sở Y tế và Sở Tài chính lập dự toán ngân sách đóng bảo hiểm cho trẻ em dưới 6 tuổi. Theo Luật BHYT mới, trẻ em dưới 6 tuổi cũng có thẻ BHYT như người lớn và được Quỹ BHYT chi trả 100% chi phí KCB. Hơn một tháng triển khai, các bậc cha mẹ vẫn chưa thật sự định rõ ranh giới giữa cái cũ và mới.

Nhiều trẻ vẫn dùng “thẻ xanh”

Mấy ngày nay, vợ chồng chị Nguyễn Thị Ánh Tuyết (thôn Cẩm Nam, Hòa Châu, Hòa Vang) chia nhau ở lại chăm sóc con gái mình là Trần Nguyễn Tuyết Ngân (14 tháng tuổi) đang nằm điều trị bệnh viêm phổi tại khoa Nhi thuộc Trung tâm Y tế (TTYT) quận Cẩm Lệ. Từ khi sinh cháu Tuyết, TTYT quận Cẩm Lệ trở thành địa chỉ quen thuộc để anh chị đưa con đến mỗi khi phát hiện con bị bệnh. Nếu theo Luật BHYT mới dành cho trẻ em dưới 6 tuổi, anh chị phải đăng ký KCB cho con tại cơ sở ban đầu là Trạm Y tế xã Hòa Châu hoặc TTYT huyện Hòa Vang và đưa bé đến đúng tuyến đã đăng ký. Nếu xét đến yếu tố này, anh chị đã “vượt tuyến” và cơ quan đại diện cho BHYT có quyền không chi trả tiền viện phí nếu chị cho bé KCB tại đây.

Ở giường kế bên, chị Nguyễn Thị Thủy (tổ 31, phường Hòa Xuân) cũng đang chăm sóc con là Trần Phước Hòa (12 tháng tuổi), được bác sĩ chẩn đoán là viêm dạ dày ruột cấp. Chị Thủy cho biết: “Cứ thấy con đau là cho vào viện khám thôi chứ chúng tôi cũng chưa nắm được nội dung Luật BHYT mới. Khi nào có thẻ mới hẵng hay. Giờ thì mình cứ dùng “thẻ xanh” (thẻ KCB cho trẻ em dưới 6 tuổi do UBND xã, phường nơi cư trú cấp) vì thẻ này khám ở đâu cũng được và không ép người dân phải đưa con đi đúng tuyến. Hơn nữa, các bác sĩ ở đây cũng tạo điều kiện cho chúng tôi KCB theo thẻ này”.

Hiện TTYT quận vẫn tiến hành KCB cho bệnh nhi theo phương thức cũ do nhiều người chưa được cấp thẻ BHYT theo quy định mới cho trẻ dưới 6 tuổi. Riêng những bé sinh từ ngày 1-10 thì TTYT sẽ dựa vào giấy chứng sinh để làm thủ tục KCB cho trẻ theo quy định mới.

Việc nhiều người vẫn chưa phân biệt được thẻ nào là do BHYT cấp, thẻ nào là của BHXH cũng gây không ít khó khăn cho công tác tuyên truyền và điều trị của đội ngũ bác sĩ khoa nhi tại các bệnh viện. Bác sĩ Nguyễn Thị Thu Hà, Trưởng khoa Nhi, TTYT quận Hải Châu cho rằng, do mới triển khai luật mới nên việc người dân chưa có BHYT đối với trẻ dưới 6 tuổi, chúng tôi vẫn ưu tiên cho lấy giấy chứng sinh, giấy khai sinh để làm thủ tục cho các em. Đây là giai đoạn chuyển giao, nên việc gặp phải những vướng mắc khi thực hiện luật mới khá nhiều. Đôi khi mình phải khéo léo “lách luật” hoặc linh động trong khâu làm thủ tục để bảo đảm quyền lợi của trẻ.

Lúng túng khi triển khai

Khi chưa được cấp thẻ BHYT, nhiều bậc cha mẹ vẫn đưa con đến KCB tại các cơ sở y tế với “giấy thông hành” là thẻ BHXH cũ còn hiệu lực.

Chính sự “linh động” này của các cơ sở y tế đã tạo ra sự không đồng nhất về thủ tục. Cũng do chưa nắm rõ luật về cơ sở KCB ban đầu, nhiều bậc phụ huynh vẫn đưa con mình đến khám ở những nơi có uy tín và thuận tiện trong việc di chuyển. Chị Nguyễn Thị Thu Hương (H81/4 K448, Trưng Nữ Vương), mẹ cháu Ngô Quốc Bảo (2 tuổi) đang nằm điều trị bệnh viêm phổi tại TTYT quận Hải Châu cho hay, lúc gia đình đưa cháu đến khám tại Bệnh viện Đà Nẵng thì được các bác sĩ ở đây hướng dẫn phải về tại cơ sở y tế ban đầu là TTYT quận Hải Châu để bảo đảm quy trình của BHYT. Trường hợp bệnh nặng, không được tiến hành KCB tại tuyến cơ sở thì bác sĩ sẽ làm giấy giới thiệu chuyển viện để được hưởng mọi quyền lợi mà Luật BHYT mới quy định.

Tuy nhiên, theo quan sát của chúng tôi, do mặt sau của thẻ BHYT (mới) ghi, thẻ BHYT có giá trị KCB miễn phí tại các cơ sở y tế công lập, nhưng lại không nói là phải theo tuyến quy định nên dẫn đến trường hợp nhiều gia đình người bệnh nghĩ rằng mình phải tới chỗ tốt nhất để KCB cho con em. Vì vậy, ưu điểm phân tuyến để giảm tải lượng bệnh nhi tập trung về tuyến trên quá đông vẫn chưa thật sự phát huy hiệu quả.

Hiện nay, TTYT quận Hải Châu có khoảng 20.000 trẻ dưới 6 tuổi được cấp thẻ BHYT. Trước đây, thẻ BHXH cho trẻ được thực hiện KCB theo phương pháp “thực thanh, thực chi” tạo điều kiện cho bác sĩ toàn tâm toàn ý KCB cho trẻ. Nay Luật BHYT mới quy định chỉ thanh toán 100% chi phí KCB cho trẻ dưới 6 tuổi với điều kiện là các loại thuốc, vật tư, kỹ thuật… nằm trong danh mục chi trả. Ví dụ, những vật dụng như kẹp rốn, băng rốn… không nằm trong danh mục vật tư tiêu hao nên BHYT không thanh toán khiến các bác sĩ khá lúng túng trong việc KCB. Những vướng mắc này đã được trình lên Sở Y tế và cơ quan BHYT để có hướng điều chỉnh phù hợp.

	Thẻ BHXH, giấy khai sinh, giấy chứng sinh tạm thời được sử dụng thay cho BHYT chưa được cấp.

Theo bác sĩ Phạm Hùng Chiến, Giám đốc Sở Y tế Đà Nẵng, việc cấp thẻ BHYT cho trẻ dưới 6 tuổi đã nảy sinh nhiều vấn đề trở ngại. Ngoài việc từng bước làm quen và điều chỉnh cho phù hợp, chúng ta nên duy trì những mặt tích cực của thẻ BHXH trước đây như ở mỗi thẻ BHYT nên có thêm mã thẻ. Mỗi tuyến, mỗi bệnh viện có một mã vạch khác nhau để dễ dàng thực hiện việc “phơi thẻ” (quản lý đúng tuyến, ngày sinh, nơi sinh, hộ khẩu…) tạo điều kiện trong việc quản lý và thanh toán chi phí KCB sau này.

Trước mắt trong giai đoạn chuyển giao, tạm thời vẫn sử dụng thẻ BHXH cho trẻ như trước đây hoặc giấy chứng sinh, hộ khẩu của gia đình để bảo đảm quyền lợi cho trẻ. Nhưng về lâu dài, những gia đình có hơn 1 bé dưới 6 tuổi nên nhập chung 1 mẫu mã vạch, sau đó cấp cho mỗi trẻ một thẻ với một ký hiệu khác nhau nhằm tránh trường hợp khi các em đau cùng một lúc thì không có đủ giấy tờ để giải quyết BHYT theo quy định mới.

Theo thống kê từ BHXH, hiện Đà Nẵng có khoảng 74.000 trẻ em trong độ tuổi được cấp thẻ BHYT. Để có thẻ BHYT, gia đình làm giấy đề nghị được cấp thẻ BHYT và gửi về UBND phường, xã nơi cư trú. Trường hợp trẻ sơ sinh phải điều trị ngay sau khi sinh mà chưa có giấy chứng sinh thì người có trách nhiệm tại cơ sở y tế và cha mẹ hoặc người giám hộ của trẻ ký xác nhận vào hồ sơ bệnh án để thanh toán với BHYT và chịu trách nhiệm về xác nhận này. Trong trường hợp trẻ dưới 6 tuổi chưa có thẻ BHYT khi KCB, gia đình có thể xuất trình giấy khai sinh hoặc giấy chứng sinh để làm thủ tục được hưởng chính sách theo quy định.

Tiểu Yến