* Mấy ngày gần đây, nói về cuộc khủng hoảng ở Ukraina, tôi thấy trên màn hình ti-vi ghi là Crimea nhưng phát thanh viên lại đọc là Crưm (hay Krưm gì đó). Xin cho biết vì sao có sự bất nhất này và vài nét giới thiệu về Crimea? (Nguyễn Thị Mỹ Anh, Sơn Trà, Đà Nẵng).
- Crưm là phiên âm tiếng Việt của từ Krym (tiếng Ukraina: Крим, tiếng Nga: Крым). Còn Crimea là cách ghi của Krym theo tiếng Anh. Chữ viết trên màn hình được ghi theo tiếng Anh nhưng phát thanh viên lại đọc theo phiên âm từ tiếng Nga nên đã gây ra điều bất nhất rất khó hiểu đối với phần lớn người nghe/xem truyền hình.
Tên đầy đủ của nước cộng hòa tự trị ở miền nam Ukraina này là nước Cộng hòa tự trị Krym (tiếng Ukraina: Автономна Республіка Крим, chuyển tự Avtonomna Respublika Krym; tiếng Nga: Автономная Республика Крым, chuyển tự La-tinh là Avtonomnaya Respublika Krym; tiếng Anh: Autonomous Republic of Crimea; tiếng Pháp: République Autonome de Crimée).
Do tiếng Ukraina là ngôn ngữ quốc gia duy nhất tại Ukraina nên các thứ tiếng khác không được coi là chính thức. Tuy nhiên, các công việc nhà nước tại Krym chỉ được thực hiện bằng tiếng Nga nên trên thực tế đó là ngôn ngữ chính thức. Ngoài ra, tiếng Tatar Krym cũng được sử dụng tại đây.
Theo Wikipedia, bán đảo Krym nằm tại bờ bắc Biển Đen và bờ tây biển Azov, phía bắc giáp tỉnh Kherson. Có hai cộng đồng nông thôn thuộc huyện Henichesk, tỉnh Kherson nằm trên mũi đất Arabat, Shchaslyvtseve và Strilkove của bán đảo Krym.
Krym nối liền với đất liền bởi eo đất Perekop rộng 5-7km. Mũi đông là bán đảo Kerch nằm đối diện với bán đảo Taman của Nga. Giữa hai bán đảo Kerch và Taman là eo biển Kerch rộng 3-13 km, vốn là thủy đạo nối thông biển Đen với biển Azov. Bán đảo Krym có nhiều bán đảo nhỏ hơn như mũi đất Arabat, bán đảo Kerch, bán đảo Heracles, bán đảo Tarhan Qut,...
Dải bờ biển hẹp phía ngoài dãy Krym có phong cảnh thiên nhiên tươi xanh, là nơi tọa lạc của nhiều làng mạc của người Tatar Krym, các thánh đường Hồi giáo, cung điện của hoàng gia và quý tộc Nga, các lâu đài trung cổ và Hy Lạp cổ, các vườn nho và vườn cây ăn quả.
Lãnh thổ Krym bị chiếm đóng nhiều lần trong lịch sử. Các sắc dân như Kimmeri, Hy Lạp, Scythia, Goth, Hung, Bulgar, Khazar, quốc gia Rus Kiev, Đế quốc Đông La Mã của người Hy Lạp, Kim Trướng hãn quốc của người Tatar và người Mông Cổ đều từng có thời gian kiểm soát Krym.
Vào thế kỷ XIII, Cộng hòa Venezia và Cộng hòa Genova kiểm soát một phần Krym. Nối tiếp đó là Hãn quốc Krym và Đế quốc Ottoman vào thế kỷ XV-XVIII và Đế quốc Nga vào thế kỷ XVIII-XX. Thời thuộc Liên Xô, Krym ban đầu là một phần của Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết Liên bang Nga. Ngày 19-2-1954, Đoàn chủ tịch Xô viết Tối cao của Liên Xô ban hành sắc lệnh cắt tỉnh Krym chuyển cho Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết Ukraina. Việc chuyển giao này được miêu tả là một “cử chỉ mang tính biểu tượng”, kỷ niệm cột mốc 300 năm Ukraina trở thành một phần của Đế quốc Nga.
Krym là một nước cộng hòa nghị viện tự trị trong Ukraina, nằm dưới sự chi phối của Hiến pháp Krym và phù hợp với các điều luật của Ukraina. Thủ đô và nơi đặt trụ sở của chính phủ Krym là thành phố Simferopol, nằm ở trung tâm của bán đảo. Krym có diện tích 26.200km² và dân số vào năm 2007 là 1.973.185 - các số liệu này không bao gồm diện tích và dân số của thành phố Sevastopol cũng nằm trên bán đảo song tách biệt về hành chính.
ĐNCT
