Ngày 20-8 (giờ Mỹ), chính phủ của Tổng thống Donald Trump kích hoạt lệnh trừng phạt Iran, trong đó có lệnh cấm vận vũ khí, bằng việc gửi thư lên Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc (HĐBA LHQ) cáo buộc Tehran vi phạm thỏa thuận hạt nhân mà nước Cộng hòa Hồi giáo này đã ký với nhóm P5+1 năm 2015 (Kế hoạch hành động chung toàn diện - JCPOA). Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã đến trụ sở LHQ ở New York để chính thức kích hoạt “quy trình đảo ngược” này.
Hãng Reuters cho biết, nếu HĐBA khôi phục lệnh trừng phạt thì sẽ Iran sẽ bị cấm phát triển tên lửa đạn đạo có khả năng mang vũ khí hạt nhân, ngừng các hoạt động tái chế và làm giàu uranium. Các nước khác phải kiểm tra các chuyến hàng đến và đi từ Iran, đồng thời các nhà chức trách có quyền thu giữ bất kỳ hàng hóa nào trong danh sách cấm.
Sau khi tiếp nhận đề nghị chính thức của Mỹ, các thành viên còn lại trong HĐBA LHQ có 10 ngày để đưa ra quyết định. Song, trong những lá thư gửi đến HĐBA, các nước tham gia JCPOA (bao gồm Đức, Pháp, Anh, Nga và Trung Quốc) khẳng định không công nhận động thái của Mỹ. Theo Đức, Pháp và Anh, việc Mỹ tìm cách kích hoạt lại các biện pháp trừng phạt là không phù hợp với nỗ lực của các nước châu Âu trong việc khôi phục thỏa thuận. Trong khi đó, Nga và Trung Quốc cho rằng, động thái của Mỹ là bất hợp pháp. Cũng theo Reuters, Nga kêu gọi cuộc họp của HBBA với Iran vào ngày 21-8 (giờ New York), nhưng các nhà ngoại giao nói rằng Mỹ đã bác bỏ đề nghị này.
Trang web của Bộ Ngoại giao Iran ngày 21-8 cho biết, trong thư gửi HĐBA LHQ, Ngoại trưởng Mohammad Javad Zarif cho rằng, Mỹ đã rời khỏi JCPOA thì không có quyền yêu cầu khôi phục các biện pháp trừng phạt. Song, nếu các thành viên HĐBA không tìm được tiếng nói chung, lệnh trừng phạt Iran sẽ tự động được kích hoạt sau 30 ngày kể từ khi Mỹ chính thức đưa ra đề nghị.
PHÚC NGUYÊN
